Որևէ այլ պետության փորձի մեխանիկական ընդօրինակումը մեր երկրում մասնագիտական դիտանկյունից ընդունելի չէ. ՍԴ դատավոր

ՀՀ Սահմանադրական դատարանի դատավոր Էդգար Շաթիրյանի հետ «Հայկական ժամանակ» զրուցել է ՍԴ-ում գոյություն ունեցող ճգնաժամի, «աղմկահարույց գործերի» ընթացքի, Սահմանադրական բարեփոխումների և այլ հարցերի շուրջ:

Վերջինիս հետ գրավոր հարցուպատասխանը ներկայացնում ենք՝ ստորև.

Պարոն Շաթիրյան, 2020 թվականին ՀՀ Ազգային ժողովը սահմանադրական փոփոխություններ իրականացրեց, որոնց արդյունքում ունեցանք ՍԴ նոր դատավորներ և նոր նախագահ: Պաշտոնազրկված դատավորները նշում էին, թե ՍԴ-ում առկա էր ճգնաժամ: Արդյոք կա՞ր ճգնաժամ, եթե այո, այն այժմ լուծված համարո՞ւմ եք:

- Կաշկանդված լինելով Սահմանադրական դատարանի դատավորի կարգավիճակով, Սահմանադրական դատարանի դատավորի վարքագծի կանոններով՝ ձեռնպահ կմնամ հարցի առնչությամբ ծավալուն մեկնաբանություններից: Սոսկ փաստեմ, որ Սահմանադրական դատարանը, իրացնելով Սահմանադրությամբ և «Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքով իրեն վերապահված լիազորությունները, մասնավորապես՝ կոնկրետ և վերացական սահմանադրական վերահսկողության շրջանակներում Սահմանադրության 168-րդ հոդվածի առաջին կետում թվարկված իրավական ակտերի սահմանադրականության ստուգման լիազորությունը, ընդունում է որոշումներ, որոնք տեղադրված/հրապարակված են դատարանի պաշտոնական կայքէջում, որտեղ հրապարակված են նաև Սահմանադրական դատարանի ընդունած որոշումների (տարեկան կտրվածքով) կատարման վիճակի վերաբերյալ հաղորդումները:

- ՍԴ-ն տարիներ շարունակ եղել է ընտրական վեճերի լուծման վերին ատյան: Ձեր պաշտոնավարման օրոք էլ «աղմկահարույց գործերի» պակաս չի եղել: Օրինակ՝ 2021 թվականի արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների վիճարկումը, ինչպես նաև Ռոբերտ Քոչարյանի գործով կայացված որոշումը: Վերջերս էլ վարչապետը հայտարարեց, որ ՀՀ արդարադատության համակարգում կան կլաններ: Արդյոք Սահմանադրական դատարանում և՞ս կան կլաններ և եթե կան, այդ կլանները կարողանո՞ւմ են որևէ ազդեցություն ունենալ գործերի լուծման ընթացքի վրա:

- «Աղմկահարույց գործեր» ձևակերպումը ինքնին գնահատողական է, քանզի մի դեպքում համապատասխան գործը կարող է գնահատվել որպես, այսպես ասած, սովորական կամ ոչ արտառոց, մեկ այլ դեպքում՝ աղմկահարույց կամ հանրային հնչողություն ունեցող: Հասկանալի է, որ համապատասխան գնահատականները/որակումներն ընկալումների արդյունք են և բացառապես իրավական հարթությունում չեն տեղավորվում:

Ընտրություններն առավելապես քաղաքական գործընթաց են՝ ենթադրելով քաղաքական գնահատականներ: Դրանց արդյունքները սովորաբար չեն գոհացնում հանրության որոշ հատվածների, ընտրական գործընթացի մասնակից քաղաքական միավորների/անհատների, ինչի արդյունքում էլ ծնվում են տարբեր գնահատականներ:

Դատարանում կլանների ենթադրյալ առկայության և ենթադրյալ ազդեցության վերաբերյալ հարցը Սահմանադրական դատարանի դատավորին ուղղելը, անկեղծ ասած, տեղին չեմ համարում:

Համապատասխան սուբյեկտների դիմումների հիման վրա Սահմանադրական դատարանի քննությանը ենթակա/քննվող բազմաթիվ գործերով տարաբնույթ հարցերի առնչությամբ բոլոր դատավորների կարծիքները/դիրքորոշումները նույնական չեն լինում, չեն համընկնում: 

Բոլոր դեպքերում, հարկ է նկատի ունենալ, որ Սահմանադրության 168-րդ հոդվածի 10-րդ և 12-րդ կետերով նախատեսված հարցերով որոշումները, ինչպես նաև եզրակացություններն ընդունվում են Սահմանադրական դատարանի դատավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն երկու երրորդով, մյուս որոշումները՝ ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ, այսինքն՝ համապատասխան ակտի ընդունման համար անհրաժեշտ է դատավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն մեծամասնությունը: Այն դատավորը, որը համաձայն չէ Սահմանադրության 168-րդ հոդվածի համապատասխան կետերով նախատեսված հարցերով Սահմանադրական դատարանի որոշման պատճառաբանական/եզրափակիչ մաս(եր)ի հետ, դրանց վերաբերյալ կարող է ներկայացնել հատուկ կարծիք, որը հրապարակվում է նաև Սահմանադրական դատարանի պաշտոնական կայքէջում:

- Գիտենք, որ ստեղծված է Սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողով և աշխատանքային խումբ: Ըստ Ձեզ՝ այսօր Սահմանադրությունն ունի՞ փոփոխությունների կարիք, թե՞ այն ինքնաբավ է:

- Մինչև Սահմանադրության փոփոխությունների նախագծի սահմանադրականության հարցով ՍԴ-ի որոշման հրապարակումը՝ դատավորը կաշկանդված է կարծիք արտահայտել համապատասխան փոփոխությունների ոչ միայն սահմանադրականության, այլև, առհասարակ, դրանց բովանդակության վերաբերյալ, ինչը կարող է ընկալվել որպես նախատրամադրվածություն:

Ընդհանուր առմամբ, հարկ է նշել, որ մինչև 2015 թվականի փոփոխություններով Սահմանադրության համապատասխան դրույթների ուժի մեջ մտնելը Սահմանադրության նորմերում ցանկացած փոփոխություն հնարավոր էր ընդունել միայն համապետական հանրաքվեի, այսինքն՝ անմիջական ժողովրդավարության կառուցակարգի միջոցով։ Գործող Սահմանադրության 202-րդ հոդվածի 2-րդ մասին համապատասխան՝ Սահմանադրության մի շարք հոդվածներում փոփոխություններ ընդունելու լիազորություն ունի նաև Ազգային ժողովը: Այլ խոսքերով՝ Սահմանադիրը նախատեսել է նաև ներկայացուցչական ժողովրդավարության կառուցակարգի միջոցով Սահմանադրության փոփոխություն(ներ) իրականացնելու հնարավորությունը:

Սահմանադրության փոփոխությունները (լայն առումով) պետք է տեղի ունենան Սահմանադրության զարգացումների համատեքստում, դրանց ծավալը և պարբերականությունը/հաճախականությունը պետք է պայմանավորված լինեն օբյեկտիվ նախադրյալներով. դրանք պետք է լինեն նպատակաուղղված, ամբողջական, համակարգված, ինչպես նաև իրական, այլ ոչ պատրանքային, դրանցով հռչակվող արժեքներն ու սկզբունքները բացարձակապես կտրված չլինեն առկա քաղաքական, սոցիալական, տնտեսական միջավայրից: Սահմանադրության փոփոխությունների տեսական/ակադեմիական հիմնավորումների և փաստացի առկա իրողությունների միջև անհաղթահարելի խզման առկայության պայմաններում որոշ ժամանակ անց ցցուն կդառնան այդ փոփոխությունների առավելապես հռչակագրային բնույթը, փաստաթղթային ձևակերպում ստացած նպատակադրումներից շեղումները, արդյունքում՝ Սահմանադրության ոչ կենսունակությունը:

Ինչպե՞ս եք վերաբերում ՍԴ-ն և Վճռաբեկ դատարանը միավորելու և Գերագույն դատարան ստեղծելու գաղափարին, որի մասին տևական ժամանակ է՝ խոսվում է:

- Նկատի առնելով այն հանգամանքը, որ նշված գաղափարի կյանքի կոչումը ենթադրում է փոփոխություններ Սահմանադրության տեքստում՝ մոտեցումս հայեցակարգային առումով նույնական է (նախորդ հարցի պատասխանի համատեքստում): Բոլոր դեպքերում արտասահմանյան այս կամ այն պետության (պետությունների) փորձի մեխանիկական ընդօրինակումն ու տեղայնացումն առնվազն մասնագիտական դիտանկյունից ընդունելի չեն:

Անյուտա Աթանեսյան

Տպել
1342 դիտում

5 հայ ծանրորդ կմեկնի Թայլանդ՝ մասնակցելու վարկանիշային աշխարհի գավաթին

Հայաստանում տեղումների դադար է, ջերմաստիճանը կբարձրանա 8-10 աստիճանով

«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց»-ի տնօրենը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել

200 եվրո՝ 200 հազար դրամի փոխարեն. առցանց անմաքս առևտրի շեմը ենթարկվել է փոփոխության

Սյունիքի մարզում դատավոր է նշանակվել

Իրավապահները խուզարկում են Ժիրայր Սեֆիլյանի ու «Բևեռ»-ի մյուս անդամների բնակարանները

Նոր Նորքի ոստիկանական բաժին ներխուժելու դեպքի շրջանակում խուզարկություն է անցկացվում ավելի քան 40 վայրում

Հորը ծեծելու, հարևանուհիներից մեկին սպանելու համար մեղադրվող տղամարդը հաշվառված է եղել հոգեկան առողջության կենտրոնում

Երևանում թմրամոլության և ապօրինի թմրաշրջանառության մի շարք դեպքեր են բացահայտվել (տեսանյութ)

Մարտի 30-ից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ

Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ

Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան