Բուդ ու բլինչիկի փոխարեն կճեխաշ, կենդանակերպ ու մարդակերպ բլիթներ. ինչ ուտեստներ են եղել ամանորյա սեղանին հնում

24/12/2019 schedule17:20

Եվ այսպես, «Ամանորի լավագույն սեղան» անվանակարգում հաղթում է... Ամեն տարի տանտիրուհիները հյուրասիրության պատրաստության բարդ ընթացքն անցնում են՝ այս նպատակակետն աչքի առաջ ունենալով. պետք է պատրաստել լավագույն բուդը, լավագույն տոլման, լավագույն բլինչիկը... որովհետեւ ամենուր բուդ է, տոլմա ու բլինչիկ: Այս ուտեստները, որ դարձել են Նոր տարվա սեղանի խորհրդանիշ, իրականում ոչինչ էլ չեն խորհրդանշում, մինչդեռ հնում ամանորյա ուտեստները հետաքրքիր խորհուրդներ էին կրում, հյուրերին թե տանեցիներին տրվում բարեմաղթանքի պես:

Ամանորը Սուրբծննդյանը նախորդող շաբաթվա ընթացքում է, իսկ այդ շաբաթը պահոց է, հետեւաբար ավանդական հայկական տոնական սեղանը (համենայն դեպս՝ վերջին 2000 տարին) պահոց էր:

Ընտանեկան սեղանի կենտրոնում, ինչպես տեսնում ենք ազգագրական նյութերում, տարեհացն էր՝ մեջը լոբու հատիկ կամ մետաղադրամ: Կտրատում էին ընտանիքի անդամների, երբեմն էլ նաեւ՝ անասունների թվով մասերի, եւ ում բաժին ընկներ մետաղադրամը, համարվում էր, որ առավել հաջողակ նա է լինելու այդ տարի:

Ամանորյա թխվածքներն էին ասիլ-բասիլիկներ՝ կենդանակերպ ու մարդակերպ բլիթները: Սրանք էլ եկող տարին կանխատեսելու խորհուրդ ունեին, օրինակ՝ եթե հարսի տեսքով բլիթը թխվելիս փքվեր, ուրեմն հարսն այդ տարի երեխա կունենար: Կերպարների խորհրդանշական աչքերի տեղում դրված չամիչները եթե եփվելիս ուռչեին, ուրեմն տարին համապատասխան մարդու կամ կենդանու համար բարի էր լինելու: Թխվում էին բլիթներ նաեւ աշխատանքային գործիքների տեսքով, որ խորհրդանշում էին ընտանիքի եկամտի աղբյուրը՝ մատնոց, մուրճ, մկրատ, գութան, խնոցի:

Թոնիր իջեցված ղափամա-դդումը պատրաստվում էր հատկապես նորապսակների համար ու մատուցվում էր թե՛ տաք-տաք, թե՛ սառը՝ մեղրով օծված, կարմիր գինու հետ: Այս ուտեստում բրինձ կա՝ առատության խորհրդանիշ, որն այն ժամանակ հազվադեպ էր օգտագործվում եւ համարվում տոնական ուտելիք:

Ամանորի սեղանը զարդարում էր քաղցրեղենը. գույնզգույն փայլաթիթեղով կոնֆետների փոխարեն՝ ընդեղեն, մեղրով լցոնված խնձորներ ու սերկեւիլ: Փոխինձից անուշեղեն էին պատրաստում՝ բազմատեսակ ու բազմաձեւ: Մատուցում էին նաեւ տաք ու սառը անուշապուրներ՝ չրերից ու մրգերից: Աղանձն էլ առանձին. ցորենի նկատմամբ վերաբերմունքն էր առանձին, եւ աղանձից բացի՝ ամանորի զարդարանքների մաս էր հասկե խաչը:

Մառանները լի էին գունեղ ու բուրավետ քաղցրեղենով, եւ տանտիկիններն ուրախությամբ բաժանել են անուշեղենը՝ ուրախացնելով երեխաներին: Արդեն աշնան սկզբից մարդիկ ընտրել, Ամանորի համար առանձնացրել են լավագույն չրերը՝ սալորի, ծիրանի, դեղձի, ինչպես նաեւ թարմ միրգ՝ տանձ, խնձոր, սերկեւիլ, նուռ, խաղող, պատրաստել են ընկուզե կախաններ՝ թթի ու խաղողի դոշաբներով:

Տաք ուտեստներից տարածված էր կճեխաշը՝ ապուրը կճուճում, լոբով, սիսեռով, ձավարով, ավելուկով ու ընկույզով ապուրներ, պասուց տոլմա: Բայց, իհարկե, միայն երկու կամ երեք ուտեստ, քանի որ առավել կարեւոր էր տոնական տրամադրությունը: Իսկ մեր նախնիներն ուրախանալ ու ուրախացնել գիտեին, եւ ամեն Նոր տարին սկսվել է միմյանց այցելություններով, շնորհավորանքներով ու բարեմաղթանքներով՝ հավատալով, որ նոր տարին տուն է մտնում, երբ ավետիս երգելով՝ տուն են մտնում մանուկները:

Կարմեն Մարտիրոսյան

Տպել
3735 դիտում

Գագիկ Սուրենյանը նոր գրառում է արել

Հյուրանոցային համալիրում հայտնաբերվել է 2 օտարերկրացու մարմին, ևս 2 հոգի տեղափոխվել է հիվանդանոց․ ինչ է հայտնի

«Տոյոտա»-ն բախվել է կայանված «Մերսեդես բենց» մակնիշի ավտոմեքենային և շրջվել

Happy birthday love. Սուրեն Պապիկյանի կինը շնորհավորել է ամուսնու ծննդյան օրն ու համատեղ լուսանկար հրապարակել

Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին կոորդինատների ճշգրտման աշխատանքների շրջանակներում 28 սահմանային սյուն է տեղադրվել

Ժամը 17։30-ի դրությամբ Երևանում փակ ճանապարհներ չկան, Սևան-Երևան ճանապարհի երթևեկությունը վերականգնվել է

ՀՀ-ն ստացել է խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի առաջարկները. ԱԳՆ խոսնակ

«Կողմնակալ» փաստաթուղթ է․ Բաքուն Եվրախորհրդարանի բանաձևը միակողմանի է որակել

Պետական դավաճանություն կատարելու համար քրեական հետապնդում է հարուցվել ՀՀ 2 քաղաքացու նկատմամբ․ նրանք հետախուզվում են

Տավուշի և Ղազախի հատվածում սահմանազատման գործընթացը տեխնիկապես ավարտվել է. Արմեն Խաչատրյան․ «Ազատություն»

Դոլարն ու եվրոն թանկացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 26-ին

Պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանը բերման է ենթարկվել

Գիշերել են ազատազրկվածների համար նախատեսված ազատ հիվանդասենյակներում․ ՔԿՀ 2 աշխատակից ազատվել է զբաղեցրած պաշտոնից

Բարձր ենք գնահատում Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև բանակցությունները, խաղաղության հասնելու լավ հնարավորություններ կան․ Ալիև

Լևոն Տեր-Պետրոսյանը դուրս է գրվել հիվանդանոցից

Ոստիկաններն ու պարեկները կանխել են մի խումբ երիտասարդների վենդետան. կռվի երկու կողմերում հարազատ եղբայրներ են

Ժամը 15:30-ի դրությամբ Երևանում փակ ճանապարհներ չկան. ՆԳՆ

Գիշերային ժամերին խախտել են աղմուկի թույլատրելի շեմը, բռնություն կիրառել պարեկի հանդեպ․ Թորոսյանը տեսանյութ է հրապարակել

Պացիենտների վերջույթները կապել են սավաններով ու զուգագուլպաներով. չհայտարարված այց Սևանի հոգեկան առողջության կենտրոն

Հայաստանի ու Իտալիայի պատվիրակությունները քննարկել են ռազմական համագործակցությանը վերաբերող հարցեր

Հայտնի է «ՀՀ վարչապետի գավաթ» սեղանի թենիսի սիրողական մրցաշարի եզրափակչի օրը և պարգևների չափը

Հավատում ենք, որ այս տարի Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կստորագրվի խաղաղության պայմանագիր. Շոլց

Բեռլինում կայացել է Շոլց-Ալիև հանդիպումը

Աննա Հակոբյանը լուսանկարներ է հրապարակել Գյումրի կատարած այցից

Ռուսաստանը նամակ է ուղարկել Հայաստան. այն հասել է Ազգային ժողով

ՆԱՏՕ-ից Ուկրաինային տրամադրված և ՌԴ-ի կողմից գրավված տեխնիկան բերվել է ցուցադրության (լուսանկարներ, տեսանյութ)

Շուրջ երկու տասնյակ ավտոմեքենա է տեղափոխվել տուգանային հրապարակ. վարորդները պատասխանատվության կենթարկվեն

Ապագայի շատ կոնկրետ նախագիծ է դրվում սեղանին, Հայաստանի լինելիության հարցն է լուծվում. վարչապետ (տեսանյութ)

Դիլիջանում կին վարորդը «Տոյոտա»-ով բախվել է կայանված «Մերսեդես»-ին, այնուհետ՝ գլխիվայր շրջվել

Փոխվարչապետն ու ՎԶԵԲ տարածաշրջանային տնօրենը կարևորել են Երևանում եվրոպական բանկի տարեկան հանդիպման կազմակերպումը

Բագրատ սրբազանն օգտագործում է նույն խոսույթը, ինչ ՀԱՊԿ-ը, որն իրականում աղետ է Հայաստանի համար. Տարոն Չախոյան

ՀՀ-ն իր էներգառեսուրսը պետք է գնի այնտեղից, որտեղ ամենաէժանն է ու շահավետը. Թունյանը՝ Ադրբեջանից գազ գնելու մասին

Մի քանի օրից կարճատև տեղումները կվերադառնան Երևանում ու մարզերում

ՀՀ ֆինանսների նախարարն ու ԵՄ դեսպան Մարագոսը քննարկել են բռնի տեղահանված անձանց խնդիրները

Երևան-Էջմիածին ճանապարհի երթևեկությունը վերականգնվել է. ՆԳՆ-ն հայտնել է՝ ինչ վիճակ է մայրաքաղաքի փողոցներում

Մեծ Բրիտանիայի քրիստոնյա առաջնորդները կառավարությանը կոչ են արել ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը

ԼՂ-ի հայկական ներկայության բոլոր հետքերը ջնջելն Ալիևի վարչակարգի նախագիծն է․ Պետել

Մարմնամարզության երիտասարդների ԵԱ. Համլետ Մանուկյանն ու Մամիկոն Խաչատրյանը եզրափակչում են

Հաստատվել է ՄԻԵԴ-ի դատավորի պաշտոնում Հայաստանի թեկնածուների ցանկը

Ալիևը Գերմանիայում է. ինչ են քննարկելու Ադրբեջանի նախագահն ու Գերմանիայի կանցլերը