Ինչպես է կանադական զինտեխնիկան հայտնվել Ղարաբաղի հակամարտ գոտում, ինչ պահանջներ ունի Ադրբեջանը. 6-րդ օրն ամփոփել է BBC-ն

Մարտերի վեցերորդ օրը ՀՀ Պաշտպանության նախարարությունը հայտարարեց, որ կողմերը շարունակում են հարվածել եւ պատասխանել միմյանց հրետանուց եւ անօդաչու թռչող սարքերից, գնդակոծվեց Արցախի մայրաքաղաքը, դարձյալ տուժեցին խաղաղ բնակիչներ, թիրախավորվեցին լրագրողները:  Մինչդեռ Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը մեկ անգամ եւս հայտարարեց, որ Ադրբեջանը պայքարելու է մինչեւ «հաղթական ավարտը»:

Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունն այսօր հայտարարել է, որ ադրբեջանական բանակը վերահսկողության տակ է առել Մատաղիսի շրջակա բարձունքները:

BBC-ն գրում է, որ անկախ այն հանգամանքից՝ որքանով է այս տեղեկությունը համապատասխանում իրականությանը, այն բավականին լավ է արտացոլում ընդհանուր իրավիճակի պատկերը: Ավելի կոնկրետ, ինչպես նշվում է հոդվածում, այս տեղեկատվությամբ հավաստվում է, որ արդեն գրեթե 1 շաբաթ շարունակվող մարտերում ադրբեջանական բանակը փաստացի ոչ մի քայլ առաջ գնալ չի կարողացել, համենայնդեպս՝ հակամարտ գոտու հյուսիսային հատվածում:

Ադրբեջանի հիշատակած Մադագիզ գյուղը (հայերեն ՝ Մատաղիս) գտնվում է հայերի կողմից վերահսկվող տարածքում ՝ հենց իԼեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության և Ադրբեջանի միջեւ սահմանազատման գծում:

Ավելին, մարտերի առաջին իսկ օրը ադրբեջանական զինուժը հայտարարեց մոտակա շրջկենտրոն Մարտակերտի (ադրբեջաներեն ՝ Ագդերե) շրջապատման մասին, բայց այդ ժամանակից ի վեր նրանք այլեւս չեն նշում այդ մասին:

Բացի այդ, ուրբաթ օրը, Ադրբեջանի Պաշտպանության նախարարությունը հայտարարեց Մուրովդաղի լեռնաշղթայի բարձունքների գրավման մասին, որը անցնում է Ղարաբաղում հյուսիսային դիմակայության գծի երկայնքով, չնայած մարտերի սկզբում եւս  հայտարարել էր  այս լեռնաշղթայի գերիշխող բարձունքների վրա վերահսկողության մասին:

Ուրբաթ, ընդմիջումից հետո, Ղարաբաղի մայրաքաղաք Ստեփանակերտը կրկին գնդակոծվեց ՝ ամենայն հավանականությամբ հրթիռներով: Ստեփանակերտում տեղի ունեցած պայթյունների մասին հայտնել են այնտեղի լրագրողները, այդ թվում ` նշանառության տակ հայտնված BBC- ի աշխատակիցները:

Ադրբեջանը նաեւ կեղծ մեղադրանքներ է ներկայացնում, օրինակ, օրվա ընթացքում հայտարարեց, որ հայկական կողմը Точка-У կոչվող հրթիռներով գնդակոծում է իրենց խաղաղ բնակավայրերը: Точка-У-ն հզոր լիցքավորմամբ եւ 120 կմ հեռահարությամբ հրթիռ է: Այն կիրառելու մասին լուրերը հայկական կողմը հերքել է:

Ադրբեջանը, նախկինի նման, շարունակում է թաքցնել իր կորուստները, չեն հրապարակվում թվեր, անուններ, դրանք արվում են միայն առանձին դեպքերում:

Այն մասին, որ Թուրքիան Սիրիայի իր ենթակայության տարածքներից վարձկանների է ուղարկել Ղարաբաղի հակամարտության գոտի, շաբաթվա ընթացքում հայտնել են մի շարք եվրոպական հրատարակություններ, Այդ թվում՝ BBC-ն, Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնն ու ՌԴ ԱԳ նախարարությունը:

ՌԴ ԱԳՆ ղեկավար Սերգեյ Լավրովը երեկ զրուցել էր Թուրքիայի արտգործնախարար Մեվլութ Չավուշօղլուի հետ:

«Նախարարներն իրենց լուրջ մտահոգությունն են հայտնել շարունակվող զինված առճակատման կապակցությամբ և հանդես են եկել ռազմական գործողությունների անհապաղ դադարեցման օգտին», - հայտարարեց ՌԴ ԱԳՆ մամուլի ծառայությունը:

Թուրք նախարարի հետ զրույցի բովանդակության այս մեկնաբանությունը անսպասելի է թվում, քանի որ Մեվլութ Չավուշօղլուն, ինչպես նաեւ Թուրքիայի ղեկավարության մյուս անդամները, վերջին մի քանի օրվա ընթացքում կտրականապես սատարում էին Ադրբեջանին եւ ասում, որ ռազմական գործողությունների դադարեցումը հնարավոր կլինի միայն այն դեպքում, երբ «հայկական զինված կազմավորումները հեռանան Ադրբեջանի միջազգայնորեն ճանաչված տարածքից. Այսինքն՝ ազատեն Լեռնային Ղարաբաղը և հարակից տարածքները»:

Այս մասին ուրբաթ օրը մեկ անգամ եւս հայտարարեց Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը:

«Պայքարը կշարունակվի մինչեւ Ղարաբաղի ազատագրումը բռնազավթումից», - հաղորդում է Anadolu գործակալությունը Էրդողանի խոսքերը: Նմանատիպ հայտարարությամբ հանդես է գալիս նաեւ Ադրբեջանը՝ պնդելով, որ իրենք ռազմական գործողությունները կդադարեցնեն եւ հնարավոր է՝ բանակցություններ սկսեն միայն այն դեպքում, երբ Հայաստանը դուրս բերի իր զորքը Ղարաբաղից: Ադրբեջանի նախագահի խորհրդական Հիքմեթ Գաջիեւն այս կապակցությամբ ասել է, որ իրենց առաջարկից հետո «գնդակն այժմ հայերի դաշտում է»:

Ի դեպ, օրվա ընթացքում Կանադայի վարչապետ Ջասթին Թրյուդոն հայտարարել է, որ իրենց երկրում հետաքննություն է իրականացվելու՝ պարզելու համար, թե ինչպես են կանադական տեխնոլոգիաները հայտնվել ղարաբաղյան հակամարտության գոտում՝ Ադրբեջանի մոտ:
Կանադական եւ հայկական հասարակական կազմակերպությունները հայտնել են, որ ադրբեջանական կողմում օգտագործվող անօդաչու թռչող սարքերի նպատակային նշանակման համակարգը արտադրվել է Կանադայում՝ 3Harris Wescam-ի կողմից եւ այժմ կիրառվում է սահմանին՝ հայերի դեմ: 

Պարզվում է, որ համակարգը մատակարարվել է թուրքական անօդաչու սարքեր արտադրող Baykar- ին, դեռ սեպտեմբերին այս մասին հայտնել էր Project Plowshares զենքի վերահսկման կազմակերպությունը, իսկ ուրբաթ օրը աղբյուրը հաստատել է կանադական Globe and Mail թերթին: Միեւնույն ժամանակ, նախորդ տարվա հոկտեմբերին Կանադան արգելեց ռազմական տեխնոլոգիաների արտահանումը Թուրքիա ՝ ի պատասխան Սիրիայում քրդական ապստամբների կողմից վերահսկվող տարածքներ թուրքական ռազմական ներխուժման: Այնուամենայնիվ, այս տարվա մայիսին արգելքը հանվեց, ամեն դեպքում՝ կոնկրետ այս ընկերության համար:

Կանադայի Հայ դատի հանձնախումբը պնդում է, որ այդ համակարգով թուրքական անօդաչու թռչող սարքերն  այնուհետ Թուրքիան մատակարարել է Ադրբեջանին: Կոմիտեի գործադիր տնօրեն Սեւակ Բելիանը CTV- ին հայտնել է, որ դրա «համապարփակ ապացույցը» կարելի է գտնել թուրքական եւ ադրբեջանական լրատվամիջոցներում, իսկ կանադական տեխնոլոգիաներն օգտագործվում են «հատուկ եւ՛ ռազմական, եւ՛ քաղաքացիական օբյեկտների որոնման, եւ՛ թիրախավորման համար»:

Միայն քննության անցկացումը չի բավարարում Կանադայի հայ համայնքին: Բելիանը երկրի դաշնային կառավարությունից պահանջում է դատապարտել ադրբեջանական բանակի մարտավարությունը եւ Թուրքիային ռազմական արտադրանք մատակարարելու լիակատար արգելք դնել՝  առանց չնչին բացառության: