Էս երիտասարդները հզոր են, կապրենք, ոտքի կկանգնենք. 86-ամյա Մարտին պապը հավատում է

09/04/2021 schedule22:32

100 տարվա պատմություն ունեցող Ծաղկաշատ գյուղը, որը գտնվում է Լոռու մարզում, այստեղ եկողին միանգամից հրապուրում է իր չքնաղ բնությամբ, այստեղ ապրողների բացսրտությամբ, հյուրասիրությամբ եւ ջերմությամբ:

Գյուղի հիմնական բնակիչները, սակայն, մեծահասակներն են, որոնց մտահոգում է գյուղի ներկա վիճակը,  երիտասարդների՝ գյուղում ապրել չուզենալու հանգամանքը: Նրանցից մեկը՝ 86-ամյա Մարտին Մակինյանը, եւս դառնությամբ է խոստովանում, որ երբեմնի բազմանդամ ընտանիքն այսօր արդեն իր հետ չէ. մի մասին կորցրել է, մյուսներն էլ հեռացել են գյուղից: Գյուղում  չապրելու պատճառների մասին խոսելիս էլ Մարտին պապը վշտանում է, ու նույնիսկ անցյալում մեծ գերդաստանով  տանը հավաքվելու հաճելի հիշողությունները մոռացնել չեն տալիս ներկայիս մենակության զգացումը:

Գյուղի ծաղկուն ժամանակվա հիշողությունները տարեց պապիկին ուղեկցում են գիշեր ու ցերեկ: Այսօրվա հոգսաշատ իրականությանը երբեմն վշտացնում է նրան: Խոսում է գյուղի անմխիթար ճանապարհների մասին, երիտասարդների՝ գյուղում ապրել չուզենալու դրդապատճառների մասին՝ փորձելով հասկանալ անցյալի եւ ներկայի այսքան տարբեր լինելու պատճառները.

«Գյուղը շրջկենտրոնից՝ Ալավերդուց, 18 կմ է հեռու: Մեր բնության պես ոչ մի տեղ չկա. տարվա բոլոր եղանակներին էլ հրաշք է մեր գյուղը. աշնան խիտ ծառերը՝ աշխարհի գույներով զարդարված, ձյունապատ ձմեռը, զով ամառը, ծաղկաշատ գարունը. ո՞րն ասես: Էս ամենով հանդերձ՝ ամենամեծ խնդիրը մնում է գյուղի անբարեկարգ վիճակը. ճանապարհները քանդված են, քայքայված, երթեւեկության համար՝ անհարմար. անգամ տաքսիները չեն բարձրանում, գալու դեպքում էլ ամենաթանկ գներն են ուզում: Էս ճանապարհների պատճառով էլ մեր Ծաղկաշատն էլ օր օրի դատարկվում է: Երիտասարդները էլ չեն ուզում գյուղում մնալ, ամուսնանալ, ընտանիք կազմել, բայց իրենց էլ չեմ կարող մեղադրել. ի՞նչ անեն, ո՛չ աշխատանք ունեն, ո՛չ եկամուտ: Շատերն էլ Ռուսաստանի ճամփան են բռնել. ամեն ինչը կախված է միջոցից: Երբ մարդու միջոցը տեղն է լինում, ամեն ինչն էլ լավ է լինում՝ ե՛ւ առողջական վիճակը, ե՛ւ ապրելու վիճակը: Բայց երբ պակասություն է, ժողովուրդը դժվարանում է, մարդիկ շատ են չարչարվում, մի կերպ յոլա գնում. ինչ էլ պակաս է, էնա պակաս է», - անկեղծանում է պապը:

Մարտին Մակինյանը, որ մոր հետ Գյուղատեղից Ծաղկաշատ է տեղափոխվել 1938 թվականից, գյուղում եղած հիշարժան բոլոր դեպքերը հիշում է ճշգրիտ մանրամասնություններով: «Անցյալը կյանքիս վերացած եւ մոռացված շրջանը չէ,- ասում է.- անցյալը տարիներիս քրտնաջան աշխատանքով տունս պահելու եւ շենացնելու պատմությունն է՝ դժվարությունների, ուրախությունների, դառնությունների օղակ, որը այսօր թուլացել է, բայց չի կտրվում: Առանց հիշողության մարդն ո՞ւմ է պետք. հիշողություն չունեցար, էլ ո՞ւմ ես պետք»,- ասում է պապը եւ նորից միախառնում անցյալն ու ներկան, համեմատություններ անում, մտածում եւ անվերջ մտածում:

Երբեմնի առույգ, կենսախինդ Մարտին Մակինյանը այստեղ հիշում է իր 86-ամյա տարիքի մասին, նեղվում հիվանդություններից. ոտքերը ցավում են, ականջները լավ չեն լսում: Խոր թախիծով անընդհատ ակնարկում է. «Ջահել ժամանակ ուրիշ էր, էլի…»: Սրտնեղում է, որ «էս անտեր հիվանդությունը եկավ, իր ջանին  կպավ, ու հիմա էլ  մի մեշոկ փող է պետք, որ վիրահատվի. վիրահատվելուց հետո էլ, ով գիտի: Ախր տարիքով է արդեն…»:

Փոխվում է ամբողջությամբ, զվարթությամբ լցվում, երբ սկսում է պատմել իր աշխատանքի եւ մասնագիտության մասին: Բարեսիրտ, բոլորի նկատմամբ սրտացավ մարդու հիշողություններում, սակայն, զգում ես ե՛ւ ուրախություն, ե՛ւ տխրություն: 7 թոռնիկների, 12 ծոռների տեր պապը հպարտությամբ է նշում, որ Հայաստանում, իր ասելով, ամենաշատ թոշակը՝ 78200 դրամ, ինքն է ստանում, ու դա իր՝  63 տարի աշխատանքային ստաժի գնահատականն է: 

Нет описания.

Նկարում՝ Մարտին պապը պարգեւատրվում է  իր աշխատանքային երկար տարիների ստաժի համար

Փայտամշակման վարպետ Մարտին պապը իր արհեստը աշխարհում ամենաօգտակար եւ կարեւոր մասնագիտությունն է համարում: «Ասեմ, թե մեր  գյուղը ես եմ կառուցել, սխալ չհասկանաս. 44 տան տանիք  եմ կապել, 80 տան դուռ եմ պատրաստել, 122 դագաղ եմ սարքել. շատ բան եմ արել, մարդ եմ եղել, բոլոր տների հետ հարազատորեն ապրել եմ, բոլորի հետ տխրել ու բոլորի հետ ուրախացել: 2 տարի գյուղապետ եմ աշխատել, եղել եմ գյուղխորհրդի նախագահ, բրիգադիր, շինղեկ՝ 20-30 տարուց ավելի: 2010 թվականին՝  տղայիս մահվանից  երեք տարի անց,  մահացավ կինս, հետո՝ հարսս, ու մնացի մենակ»: 

Մարտին պապի շնչառությունը սկսում է դժվարանալ, երբ խոսում է ընտանիքի կորուստների մասին: Թոռը՝  Սյուզաննան,  պատմում է, որ տատիկի մահից հետո պապը  անասունները լրիվ մորթեց, ծախեց: «Մի հատ երինջ էր պահում, ասում էր՝ պահում եմ, որ մեռնեմ, մսացու լինի: Մի երկար ժամանակ հետո էլ ասավ՝ ա՛յ որդի, տեսար՝ մեռա ոչ, էս անտերը ծնել ա, կրակում մնացի»,-ծիծաղելով շարունակում է եւ պատմում պապիկի ուժեղ բնավորության, դժվարությունների մեջ կոփվելու, բայց երբեք չհուսահատվելու մասին: Պատմում է պապի  հյուրասիրության եւ, ամենակարեւորը, աշխատելու, արարելու, ստեղծելու կամքի մասին:

«Շատ աշխատասեր, պահանջկոտ, կարգապահ, խիստ մարդ է պապս: Առավոտ շուտ միշտ վեր կկենար, մեզ էլ հետը կհաներ ու՝ դե՛ գործի: Սեղանի մոտ մի քիչ երկար նստել, զրուցել չէիր կարող. գործը չի սպասի՝ ասում էր»: 

Հետո Սյուզաննան պատմում է գյուղում բերքահավաքի, Վարդավառի տոնի մասին, խոսում պապի՝  նարդի խաղալու ու էլի հազար ու մի հետաքրքիր ու զվարճալի պատմությունների մասին: «Հյուրին ընդունում էր, նորից անցնում գործին: Գյուղի երեխաների  համար օրորոցներ էր պատրաստում: Բազմակողմանի զարգացած մարդ է. մեղուներ է պահում 40 տարուց ավելի»:

Կյանքում ոչ մեկին ոչ մի բանով նեղություն չտված Մարտին պապը ամբողջ կյանքում ապրեց հենց այս սկզբունքով՝ ինչքան կարողանում ես, օգնի՛ր դիմացինիդ ու մի՛ չարչարիր  ուրիշին: Թերեւս սա էր պատճառը, որ առանց որեւէ ակնկալիքի՝  գյուղում օգնել է բոլորին, նույնիսկ դագաղներ է պատրաստել կնոջ, գյուղացիների եւ անգամ իր համար: «Չեմ ուզում, որ ուրիշները չարչարվեն՝ իմ դագաղը սարքեն. մեկը չպետք է լինի՝ իմ նազը տանի. ուրիշների համար որ սարքել եմ, ինձ համար էլ սարքեցի»:

Нет описания.

Մարտին Մակինյանը ամենից շատ չի սիրում խոսել պատերազմների մասին: Իսկ պատերազմներ, ցավոք, նա տեսել է, ու այն էլ՝ մի քանիսը: Մեծ վշտով է հիշում, որ Հայրենական պատերազմին գյուղից 83 մարդ է մասնակցել, 43-ը վերադարձել են, իսկ զոհվածների համար էլ հուշարձան են կանգնեցրել:  

«Գյուղում առաջ (40 թվականներից եմ ասում՝ պատերազմական թվականներից), երբ Նոր տարի էր գալիս, ժողովուրդը հավաքվում էր, զուռնա-դհոլով գյուղում ման էր գալիս, քեֆ էր անում եւ Վարդավառին նորից ամբողջ գյուղը զուռնա-դհոլով նվագով գնում էին, սարերն էին բարձրանում, ուրախանում էին: Բայց հիմա….այն հարգանքն ու ապրուստը չկա, օդն էլ ասես նույնը չէ»,- տխրում է:

Լենինգրադում ծառայություն անցած մարդը պատերազմի վիշտը եւ դառնությունը դժբախտություն է համարում, իսկ այս վերջինը՝ զուլում. «Երկրիս թեւը թուլացավ, էս ի՞նչ օրի հասանք: Հայաստանը էնքան մեծ հնարավորություն չունի, որ կարողանա հզոր պետությունների դեմ կանգնի: Եթե մենակ ադրբեջանցիները լինեին, ոնց ասում են, հում-հում կուտեինք դրանց, բայց որ Թուրքիան կանգնեց դրանց թիկունքին, մեր շունչն էլ կտրեց»,- դառնացած ասում է, ապա շարունակում,- մենք քիչ ժողովուրդ ենք, մեզ էլ օգնություն է պետք, խաղաղություն է պետք: Էս երիտասարդները, բայց, հզոր են. կապրենք, ոտքի կկանգնենք»: 

Մարիամ Գեւորգյան

Տպել
2436 դիտում

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում