«Բառակերություն». դաշնակցական պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանի մտքի շարադրանքը ծիծաղելի կլիներ, եթե այսքան ողբերգական չլիներ

«Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության հեղինակած, ԱԺ արտահերթ նիստում նախօրեին ընդունված՝ «Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար ճգնաժամ հարուցելու մասին» հայտարարությունը, ինչպես արդեն հայտնել ենք, ընդունվեց առանց ընդդիմության քվեարկության, քանի որ վերջինս որոշեց ծլկել խորհրդարանից՝ միանալու Կառավարության շենքի դիմաց ՀՀԿ-ի հրավիրած հավաքին։

Նշենք, որ «Հայաստան» խմբակցությունը նույնպես հայտարարության նախագիծ էր շրջանառության մեջ դրել միեւնույն հարցի վերաբերյալ, սակայն իշխանություն-ընդդիմություն կոնսեսուս՝ մեկ միասնական հայտարարությամբ հանդես գալու շուրջ, այս անգամ եւս չձեւավորվեց, ասել է թե հնարավոր չեղավ ներդաշնակեցնել ՔՊ-ի եւ «Հայաստան» խմբակցության հայտարարությունները Լաչինի միջանցքում ստեղծված  իրավիճակի վերաբերյալ եւ միասնական կոչ-ուղերձ հղել միջազգային հանրությանը։ 

«Հայաստան»-ական պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանը, անդրադառնալով ՔՊ-ի եւ իրենց հեղինակած հայտարարությունների նախապատմությանը, լրատվամիջոցներից մեկի հետ զրույցում ՔՊ-ի հայտարարությունը «անատամ, ոչինչ չասող եւ իրականությունից կտրված» է որակել։

«ԱԺ խորհրդի նիստում էլ նրանց ասվել էր, որ իշխող խմբակցության հայտարարությունը ոչ միայն անատամ է, այլեւ վտանգավոր եւ կարող է վաղն օգտագործվել Արցախի ու Հայաստանի դեմ: Որպեսզի ավելի պարզ լինի, թե ինչի մասին է խոսքը, նշեմ, որ արցախահայերն այդ հայտարարության մեջ հիշատակված են որպես «Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչներ»: Նրանք նույնիսկ «հայ բնակիչներ» չեն, այլ պարզապես մարդիկ, որ ապրում են Արցախում: Բայց այն մասին, որ Լեռնային Ղարաբաղը առանձին միավոր է, պետական միավոր է, որ նրա քաղաքացիները իրավունքներ ունեն, նաեւ ինքնորոշման իրավունք, ոչ մի հիշատակություն չկա ՀՀ ԱԺ իշխանական հայտարարության մեջ: Վաղը, մյուս օրը Ադրբեջանը կարող է միջազգային հարթակներում օգտագործել այդ հանգամանքը եւ հայտարարել՝ եղբայր, դուք ինձնից ի՞նչ եք ուզում, երբ Հայաստանի խորհրդարանը որեւէ ձեւակերպում չի տալիս արցախահայությանը»,- մասնավորապես նշել է դաշնակցական պատգամավորը։

Լրագրողական անցյալ ունեցող Գեղամ Մանուկյանը, որը տեքստեր ընթերցելու խնդիր չպետք է ունենար, փաստորեն կարդացել ու չի տեսել կամ միտումնավոր չտեսնելու է տվել հայտարարության մեջ առկա այն ձեւակերպումները, որոնք վերաբերում են Լեռնային Ղարաբաղում ապրող մեր հայրենակիցներին։

Նախ՝ հայտարարության մեջ գործածված է ոչ միայն «Լեռնային Ղարաբաղ» կապակցությունը՝ որպես պետական միավոր, այլ այդ պետական միավորում բնակվող բնակիչները անվանվել են «ԼՂ հայեր» (պարբերություն 5), «Լեռնային Ղարաբաղի հայություն» (պարբերություն 6, տեքստում երկու անգամ է գործածվել այս կապակցությունը)։ Միայն մեկ անգամ է գործածվել «ԼՂ բնակչություն» կապակցությունը՝ հայտարարության տեքստի 3-րդ պարբերության մեջ։

Ակնհայտ է, որ Գեղամ Մանուկյանը սուտ եւ կեղծ պնդումներ է անում տեքստում առկա՝ Արցախում ապրող մեր հայրենակիցներին տրված ձեւակերպումների մասին՝ միտումնավոր խեղաթյուրելով իրականությունն ու մոլորեցնելով հանրությանը։

Գեղամ Մանուկյանը նաեւ ստում է՝ խոսելով այն մասին, թե իբր հայտարարության մեջ «նշված չէ արցախահայության իրավունքների մասին, այդ թվում՝ ինքնորոշման իրավունքի»։ Նկատենք, որ հայտարարության կոնտեքստն ամբողջության Արցախում ապրող մեր հայրենակիցների խախտված իրավունքների մասին է՝ կյանքի իրավունքից մինչեւ անվտանգության իրավունք, կրթության, սոցիալական այլ իրավունքներ։

«120 հազար մարդ շրջափակման մեջ փաստացի հայտնվել է պատանդի կարգավիճակում»,- նշված է ՔՊ-ի հեղինակած հայտարարության մեջ։ 

Իշխանության հեղինակած տեքստերի բառերից, տառերից կառչող Մանուկյանը թերեւս կարիք ունի, որ իր համար պարզաբանվի «պատանդ» տերմինի իմաստը․ անձ, որին պատերազմող կողմն առեւանգում եւ պահում է, որպեսզի որեւէ պետության, կազմակերպության կամ անհատների ստիպի կատարել որոշակի պահանջներ կամ պարտավորություններ։ Պատերազմի ժամանակ քաղաքացիական բնակչության պաշտպանության մասին» ժնեւի կոնվենցիայով պատանդ վերցնելն արգելվում է։ Մասնավորապես անթույլատրելի է համարվում պատանդ վերցնել քաղաքացիական բնակչությունից, զենքը վայր դրած զինվորական անձնակազմից, հիվանդության, վիրավորվելու կամ այլ պատճառներով ռազմական գործողությունից դուրս մնացած անձանցից։

ԼՂ բնակչությանը «փաստացի պատանդի» կարգավիճակում ներկայացնելը պետք է որ Մանուկյանի եւ հայտարարության հասցեատերերի համար հնչի որպես ահազանգ՝ մարդկանց «կոլեկտիվ իրավունքների» խախտման վերաբերյալ։

Նշենք նաեւ՝ հայտարարության մեջ նշված է, որ «ստեղծված իրավիճակում գազով ջեռուցվող դպրոցներն ու մանկապարտեզները հարկադրված դադարեցրել են աշխատանքները, ինչի հետեւանքով շուրջ 22 հազար երեխա զրկվել է կրթության իրավունքից»: «Ադրբեջանի վերոնշյալ գործողությունների հետեւանքով Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար աղետ է սկսվում, կոպտորեն խախտվում են մարդու հիմնարար իրավունքներն ու ազատությունները, ԼՂ հայերի անվտանգությունը հայտնվել է ուղիղ սպառնալիքի ներքո: Այս ամենը հերթական ապացույցն է այն բանի, որ Ադրբեջանը ԼՂ հայության նկատմամբ որդեգրել է ցեղասպանության քաղաքականություն»,- նշված է հայտարարության հաջորդ պարբերության մեջ։

«Հիմնարար իրավունքներ եւ ազատություններ» կապակցությունը, փաստորեն, ըստ Մանուկյանի տրամաբանության, արցախահայության իրավունքների մասին չէ, այլ Մոզամբիկում ապրող բնիկների, «ԼՂ հայության նկատմամբ ցեղասպանության քաղաքականության մասին» հիշատակումը, փաստորեն, վկայում է ոչ թե մարդկանց կոլեկտիվին կյանքի իրավունքից մասսայաբար զրկելուն, այլ կյանքի իրավունքի երաշխավորմանը․․․․։ Ինչպես ասում են՝ դաշնակցած պատգամավորի մտքի շարադրանքը ծիծաղելի կլիներ, եթե այսքան ողբերգական չլիներ։

Ինչ վերաբերում է ինքնորոշման իրավունքի մասին հայտարարության տեքստում չհիշատակմանը, ապա Մանուկյանը լավ կանի կարդա հայտարարության վերնագիրը՝ «Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար ճգնաժամ հարուցելու մասին», որը հուշում է հայտարարության մեջ բարձրացված հարցերի այսրոպեական, հրատապ, անհետաձգելի լուծումների պահանջի մասին, իսկ «ինքնորոշման իրավունքի իրացումը», որքան գիտենք, հրատապ իրացող իրավունք չէ։ Եվ երբ սպառնալիքի տակ է որեւէ հանրույթի կյանքի իրավունքը, ապա պետք է հրատապ վերացնել այդ իրավունքին սպառնացող խախտումները, որը երաշխիքն է մյուս իրավունքների իրացման համար։ 

Ի դեպ, ուշադրության է արժանի Մանուկյանի ձեւակերպումը՝ արցախահայությունը «ինքնորոշման իրավունք ունի»․․․․ Պատմաբանի մասնագիտությամբ դաշնակցական պատգամավորը խաբար չէ՞, որ Արցախի ժողովուրդը երեք տասնամյակ առաջ է իրացրել իր ինքնորոշման իրավունքը, եւ այժմ մեր բոլորի կռիվը այդ՝ արդեն իսկ իրացված իրավունքի միջազգային ճանաչումն է։ Ի դեպ, այդ՝ իրավական առումով խոցելի ձեւակերպումը՝ «ինքնորոշման իրավունքի իրացում», (ոչ թե՝ «ինքնորոշման իրացված իրավունքի ճանաչում») տեղ է գտել նաեւ «տառակերությամբ» զբաղվող ընդդիմության հայտարարության տեքստում։

Հ․Գ․ Ընթերցողին առաջարկում ենք եւս մեկ անգամ ընթերցել եւ համեմատել ՔՊ-ի եւ «Հայաստան»-ի հայտարարությունների տեքստերն ու անձամբ համոզվել, թե դրանցից որն է «անատամ», որը՝ «բազմատամ», որն է թերասածություններով, կիսատ-պռատ ու որը՝ ավելի կոնկրետ ձեւակերպված եւ հասցեական։ Նկատենք, որ «Հայաստան»-ի հայտարարության վերնագիրը չունի հնչեղություն եւ չի ազդարարում ԼՂ-ում ստեղծված իրավիճակի հրատապ լուծման անհրաժեշտության մասին։ Վերնագիրն է «ՀՀ ԱԺ հայտարարությունը Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքը պարբերաբար փակելու վերաբերյալ»։   

Ի դեպ, ընդդիմության տեքստում կոչ է արվում միջազգային հանրությանը մասնավորապես «ձեռնարկել ՄԱԿ-ի կանոնադրությունից բխող գործողություններ», իսկ ՔՊ-ի տեքստում կոնկրետացված են միջազգային հանրությունից ակնկալիքներն ու պահանջները՝ «Լեռնային Ղարաբաղի հայության իրավունքների եւ անվտանգության ապահովման միջազգային մեխանիզմների գործարկում կամ վերագործարկում», ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող եւ անդամ երկրների կողմից հումանիտար իրավիճակի մոնիտորինգի նպատակով ԼՂ փաստահավաք առաքելության ուղարկում։

Մի ձեւակերպման էլ անդրադառնանք․ ընդդիմադիրներն իրենց հայտարարության մեջ նշում են, թե «զորակցում են» Արցախում խաղաղապահ առաքելությանը եւ կոչ անում ՌԴ-ին «նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից բխող անհրաժեշտ միջոցներ կիրառել»՝ մասնավորապես Ադրբեջանի սադրանքները կանխելու համար։

Պարոնայք ընդդիմադիրները երեւի տեղերով խառնել են այն սուբյեկտներին, որոնց պետք է կոչ անել, որոնց՝ զորակցություն հայտել։ Զորակցության կարիք ունեցող սուբյեկտը, ենթադրում ենք, ոչ թե խաղաղապահներն են, այլ ԼՂ հայությունը։ ՌԴ-ն ներկայացնող խաղաղապահները կոնկրետ առաքելություն իրականացնելու համար են տեղակայվել իրենց պատասխանատվության գոտում՝ Լաչինի միջանցքում, եւ նրանց իրենց պարտականությունները կատարելու համար զորակցություն հայտնելու կարիք, կարծում ենք, չկա։ Նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից բխող անհրաժեշտ միջոցն էլ, ի դեպ, ստանձնած պարտավորությունը՝ խաղաղապահությունը, պատշաճորեն կատարելն է, որը նաեւ սադրանքների ուղղությամբ իրականացվող կանխարգելիչ գործողություն է ենթադրում։

Հեղինե Մանուկյան

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
3707 դիտում

Փաշինյան-Մակրոն հանդիպում է նախատեսված. վարչապետն աշխատանքային այցով Բրյուսելից մեկնել է Ֆրանսիա

Եվրոն էժանացել է. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան հուլիսի 14-ին

Չինաստան մեկնելու կապակցությամբ լրագրողներից երկու հարցում եմ ստացել. Աննա Հակոբյանը հրապարակել է պատասխանները

Տեղի է ունեցել Հայաստանի և Բելգիայի վարչապետների հանդիպումը. Փաշինյանի աշխատանքային այցը Բրյուսել ավարտվել է

Առաջնորդները վերահաստատել են ԵՄ աջակցությունը ՀՀ «Խաղաղության խաչմերուկ»-ին. Ջուլհակյանն ընդգծումներ է արել

Սևանում բախվել են մարդատար մեքենան և մոտոցիկլը․ կին մոտոցիկլավարը տեղափոխվել է հիվանդանոց

Վարչապետը ԵՄ ընդլայնման հարցերով հանձնակատարի հետ քննարկել է ՀՀ-ԵՄ փոխգործակցության զարգացման հետագա քայլերը

Եվրամիության ներդրումները Հայաստանում կանխատեսվում են հասցվել 2,5 միլիարդ եվրոյի

Մաղթում եմ Ֆրանսիային խաղաղություն, կայունություն և շարունակական զարգացում. Պապիկյանը՝ Լըկորնյուին

Լավրովն ու Արաղչին Չինաստանում կքննարկեն Իրանի միջուկային հարցը

Մետրոպոլիտենի «Զորավար Անդրանիկ» կայարանում փոխվում են շարժասանդուղքները

Փաշինյանի, Կոշտայի և Ֆոն դեր Լայենի եռակողմ հանդիպման արդյունքներով ընդունվել է համատեղ հայտարարություն

Ամառը դեռ չի ավարտվել՝ շահելու հնարավորությունը նույնպես

Ղազարյանը Քրեական ոստիկանության Լոռու մարզային վարչության անձնակազմին է ներկայացրել նորանշանակ պետին

Որոշվել է դադարեցնել «Երևան» ՋՕԸ տնօրենի լիազորությունները անարդյունավետ կառավարում իրականացնելու պատճառով

Բարձր ենք գնահատում Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորմանն ուղղված Հայաստանի քայլերը. Կոշտա

Ավելի քան 17 կիլոգրամ մարիխուանա, կալանավորված անձինք․ քրեական ոստիկանության բացահայտումը. տեսանյութ

Իշխանությանը բացարձակ չի մտահոգում Սամվել Կարապետյանի՝ նոր քաղաքական ուժ ստեղծելը. Չախոյան

ՀԱԷԿ-ը միացվել է հանրապետության միասնական էներգահամակարգին

Ձեր նախագահության օրոք հայ-ֆրանսիական համագործակցությունը վերափոխվել է ռազմավարական երկխոսության. Խաչատուրյան

Ինչ փուլում է Մյասնիկյան պողոտայի երթևեկության բեռնաթափման համար նախատեսվող ճանապարհի և ուղեանցի կառուցումը

Լվացրել են տարածքը, զուգարան են նետել պարկուճները. գազալցակայանի 2 աշխատակից պարտակել է սպանության դեպքը. ՔԿ

Ձորաղբյուր գյուղում կատարված սպանությունը բացահայտվել է, 31-ամյա երիտասարդը՝ ձերբակալվել. մանրամասներ

France 24-ը փաստերով հերքել է կեղծ լուրը, թե Ֆրանսիան միջուկային թափոններ է տեղափոխում Հայաստան. տեսանյութ

Եթե վարչապետը վեհարան մտնելու ցուցում տար, դա չէր անի գրառմամբ․ Չախոյանը հերքում է պնդումները

Նիկոլ Փաշինյանը ասուլիս կհրավիրի

Բրյուսելում մեկնարկել է ՀՀ վարչապետի, Եվրոպական խորհրդի և Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահների հանդիպումը

Համայնքի ղեկավարի կեղծ տեղեկանքներով մի շարք անձինք ազատվել են ՊՆ 25-օրյա հավաքներից. նախաձեռնվել է վարույթ

Հուլիսի 11-13-ը Վրաստանից Հայաստան է մտել հեղուկ գազով բեռնված 99 բեռնատար. Պապոյան

Հունվարից հունիս ավտոբուսի ուղեվարձի մասով Երևանի քաղաքապետարանը շուրջ 3 մլրդ դրամ է թերհավաքագրել

Վաղը՝ երեկոյան ժամերից, Սև ծովը մեզ կզովացնի. Սուրենյան

Իմ ամենաջերմ մաղթանքները Ֆրանսիային հուլիսի 14-ի կապակցությամբ. Միրզոյան

Մեկնարկում է առանձնահատուկ պահանջարկ ունեցող հաշվառման համարանիշերի ձեռքբերման քվեարկությունը

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն աշխատանքային այցով ժամանել է Բրյուսել. տեսանյութ

Սամվել Կարապետյանը հայտել է նոր քաղաքական ուժ ձևավորելու մասին. հայտարարություն

ԱՄՆ նախագահի` Ուկրաինայի հարցերով հատուկ դեսպանորդը ժամանել է Կիև

ՆԳՆ ՓԾ-ն հորդորում է խստորեն պահպանել հրդեհային անվտանգության կանոնները

Սարյան և Մոսկովյան փողոցները կդառնան միակողմանի. ինչպես կկազմակերպվի հարակից հատվածների երթևեկությունը

Բարձր եմ գնահատում Ձեր աջակցությունը Հարավային Կովկասում խաղաղության հաստատմանը․ Փաշինյանը՝ Մակրոնին

Խաղաղության արժեքն ամենալավը գիտեն պատերազմով անցած մարդիկ. Պետրոսյանն ամփոփել է իր այցերը Սյունիք և Վայոց ձոր