Որտե՞ղ են կուտակային կենսաթոշակային հիմնադրամներին փոխանցած մեր միլիոնները. ԿԲ փոխնախագահ

Կենտրոնական բանկի նախագահի տեղակալ Ներսես Երիցյանը մեզ հետ զրույցում պնդել է, որ կենսաթոշակային հիմնադրամներում կուտակված գումարները բարձր եկամտաբերություն են ապահովում:

- Պարոն Երիցյան, կարո՞ղ եք ասել՝ ինչ վիճակում են գտնվում հիմնադրամներում կուտակված կենսաթոշակային վճարները, որքա՞ն գումար է կուտակվել, կամ քանի՞ մասնակից կա մինչեւ այժմ:

- Համակարգում մոտ 155-160 հազար անդամ կա, որից 65 հազարը պետական համակարգի մասնակիցներ են, ավելի քան 90 հազարն էլ՝ մասնավոր հատվածի: Ամսական 3-4 հազար նոր անդամներ են միանում, որոնց մեծ մասը 16-18 տարեկան են: Եվ պետք է շեշտեմ, որ մինչեւ օրենքի ամբողջական ուժի մեջ մտնելը պետությունն է հատուցում նրանց 10 տոկոսները, որպեսզի նրանց համար աշխատաշուկայում հավասար պայմաններ լինեն: Մինչեւ այժմ ֆոնդերում մոտ 60 մլրդ դրամ է կուտակվել, յուրաքանչյուր քաղաքացու հաշվին՝ միջինը մոտ 1 մլն դրամ: Մարդիկ կան, որոնց հաշվին 2 մլն եւ ավելի դրամ կուտակած միջոց կա: Եվ եթե նախապես յուրաքանչյուր փայաբաժին կազմում էր 1000 դրամ, հիմա՝ 1250 դրամ է: Դա նշանակում է, որ ստեղծման պահից ֆոնդերը 25 տոկոս եկամտաբերություն են ապահովել: Ու քանի որ այս տարիներին կուտակային գնաճը 2 տոկոսից ցածր է եղել, նշանակում է, որ ռեալ եկամտաբերությունը եղել է ավելի քան 20 տոկոս: Միայն 2016-ի տարեկան եկամտաբերությունը եղել է մոտ 14 տոկոս:

- Իսկ որտե՞ղ են ներդրված այդ գումարները:

- Ինչպես օրենքն է պարտադրում, ներդրվել են տարբեր տեղերում, որպեսզի հնարավոր ռիսկերը միաժամանակ ի հայտ չգան, եւ ապահովվի անվտանգությունն ու իրացվելիությունը: Գումարի մոտ 70 տոկոսը ներդրված է ՀՀ-ում՝ տարբեր արժեթղթերում: Եթե տնտեսության ֆինանսավորումը դիտարկենք, ապա տարբեր բանկերում ավանդ է ներդրվել, գնվել են կորպորատիվ եւ հիփոթեքային հիմնադրամի թողարկած մոտ 800 մլն դրամի արժեթղթեր: 17 մլրդ դրամի կամ մոտ 29 տոկոսի ավանդ է ներդրվել բավականին բարձր՝ առնվազն 10 տոկոս տոկոսադրույքով եւ երկարաժամկետ կտրվածքով: Այդպիսով բանկերը ՓՄՁ տնտեսության երկարաժամկետ ֆինանսավորման հնարավորություն են ստացել: Վերակառուցման եւ զարգացման եվրոպական բանկը եւ Միջազգային ֆինանսական կորպորացիան թողարկել են դրամային արժեթղթեր, որոնք նույնպես ձեռք են բերվել կուտակային ֆոնդերի կողմից, եւ որն ամբողջությամբ ուղղվում է նորից ՓՄՁ-ների ֆինանսավորմանը:

- Իսկ որքա՞ն պետական պարտատոմսեր են ձեռք բերվել:

- Գումարների տեղաբաշխման առաջին շարքերում ՀՀ տնտեսության իրական հատվածի ֆինանսավորումն է, որը կազմում է այդ 60 մլրդ-ի մոտ 35 տոկոսը, իսկ մոտ 40 տոկոսն ուղղվել է պետական պարտատոմսերի ֆինանսավորմանը: Բայց ֆոնդերը պետական պարտատոմսերը գնում են երկրորդային շուկայից, որտեղ եկամուտները շատ ավելի մեծ են: Ֆոնդերն իրավունք չունեն առաջնային շուկայից ձեռք բերել պետական արժեթղթեր: Եվ մեր գնահատականներով պետական արժեթղթերի տոկոսադրույքի նվազման վրա այս ֆոնդերի մասնակցությունը 1-2 տոկոս ազդեցություն է ունեցել: Մոտ 25 տոկոս էլ օտարերկրյա ընկերություններում կատարված ներդրումներն են, թեեւ սահմանագիծը 40 տոկոս էր: Ներդրված են շատ լուրջ արժեթղթերում՝ «Microsoft», «Nestlle», «Toyota», «Sony», «Aple» եւ այլն, ինչը հնարավորություն տվեց, որ ռուսական ճգնաժամից հետո մեր հիմնադրամներն էական վնասներ չունենան:

- Ողջ աշխատաշուկայի վրա օրենքի տարածման հետաձգումն արդյոք նաեւ այն պատճառո՞վ չէր, որ պետությունն ի վիճակի չէ ավելացնել իր համաֆինանսավորումը:

- Ոչ, պետության համար դա խնդիր չէր, քանի որ ի սկզբանե դա պլանավորել էր իր ծախսերի մեջ: Դա նախատեսված էր նաեւ միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրում:

- Այո, բայց եկամուտներն էլ կանխատեսվածից քիչ են ստացվում:

- Խնդիրն այն է, որ եթե ռեֆորմն ամբողջությամբ իրականացվեր, պետական պարտքը շատ ավելի կէժանանար, անգամ հնարավոր կլիներ մեղմել այդ ազդեցությունները: Բացի այդ, նախնական գնահատականներով տարեկան 50-60 մլրդ դրամ կկուտակվեր, եւ հնարավոր կլիներ ավելի ագրեսիվ արժեթղթավորման սխեմաներ իրագործել, բիզնեսին կքաջալերեր ռեյտինգավորվել եւ արժեթղթեր թողարկել: Մասշտաբի էֆեկտը թույլ կտար ներքին խնայողություններն ուղղել ներքին ներդրումներին, ինչը կապահովեր մեր երկրի տնտեսական անկախությունը: Ես կարող եմ հավատացնել, որ այս բարեփոխման հետաձգումը մեր տնտեսության վրա տարեկան պոտենցյալ 2 տոկոս տնտեսական աճ է արժեցել: Ճիշտ է, սկզբում սպառման որոշակի անկում կլիներ, որովհետեւ մարդուն ստիպում ես քիչ սպառել ու շատ խնայել, բայց այդ փուլը 1-2 տարում կանցնեինք: Եթե չհետաձգվեր, մինչեւ 2018-2019թթ. կունենայինք մոտ 1 մլրդ դոլար խնայողություն, որի 60 տոկոսը կներդրվեր մեր տնտեսության մեջ:

- Ճի՞շտ են տեղեկությունները, որ կենսաթոշակային հիմնադրամների կառավարիչներ Amundi/ACBA եւ C-Quadrat/Ampega ընկերություններն այստեղ մնալու խնդիր ունեն, քանի որ օրենքի ամբողջական կիրառման հետաձգման արդյունքում նախապես սպասվող գումարները կրճատվել են:

- Գումարները ակնկալվածից առայժմ պակաս են, բայց գնալու խնդիր չկա: ՀՀ-ն փոքր շուկա է, իսկ նման հեղինակավոր ընկերությունների ներգրավումը բավական լուրջ ջանքեր է պահանջել: Նախատեսված ծավալները թույլ տվեցին նրանց համոզել մտնել Հայաստանի շուկա: Օրինակ, Amundi/ACBA-ն մոտ 1 տրլն դոլարի ակտիվներ է կառավարում, 3 մլն-ից ավելի ինստիտուցիոնալ հաճախորդ եւ մեր բնակչության տասնապատիկից ավելի կենսաթոշակային շահառուներ ունի: Նման հզորություն ուներ նաեւ C-Quadrat/Ampega-ը: Իհարկե, այս ընկերությունները շատ դժվար են որոշում կայացնում, բայց երբ որոշում են կայացնում, դա երկարաժամկետ է լինում: Դա է ապացուցում նաեւ այն փաստը, որ այդ ընկերությունները ընկալեցին ռեֆորմի հետաձգման պատճառները եւ շարունակում են իրենց գործունեությունը մեր երկրում:

- Պարոն Երիցյան, ինչո՞ւ են ներդրումները գնալով նվազում Հայաստանում: ԵՏՄ-ին անդամակցելուց հետո սպասվում էր, որ դրանք կավելանան: Հատկապես, որ ներկայացվում էր, թե ՀՀ-ն կարող է արեւմուտքի ու ԵՏՄ-ի միջեւ հարթակ լինել:

- Ես որպես անձ կարող եմ ենթադրություններ անել, դրա հասցեատերը կառավարությունն է: Ամբողջ աշխարհում ու Ռուսաստանում տնտեսական մեծ անկումներ եղան, նավթի գների նման շոկ հնարավոր չէ կանխատեսել, իսկ դա մեծ ազդեցություն ունեցավ մեր տարածաշրջանի վրա: Ընդամենը կարող եմ ասել, որ դժվար է լինելու, եւ մեծ ջանքեր են պահանջվում մեր երկրում ներդրումներ ներգրավելու համար: Նորից ասեմ, որ ներդրումները պետք է ավելացնենք մեր ներքին խնայողությունների հաշվին: Այնուամենայնիվ, ցանկացած ինտեգրում դրական երեւույթ է, բայց կարճաժամկետ հետեւանքներ սպասելը սխալ ընկալում է:

-  Տարեսկզբին ԱՎԾ-ն արտահանման 60 տոկոս աճ գրանցեց, այնուհետեւ զգալի գյուղատնտեսական աճ եղավ, մինչդեռ աշնանը հանկարծ այդ աճը կտրուկ ընկնում է: Ի՞նչն է պատճառը:

- Արտահանումը հիմա էլ է աճում, իսկ գյուղատնտեսության հիմնարար վերլուծություն մենք չենք իրականացնում: Մենք ընդամենը տենդենցների վերլուծություն ենք իրականացնում, որ հասկանանք՝ պոտենցիալից շեղված է, թե ոչ:

- Իսկ ի՞նչ եղան Գյումրիում նավահանգիստ կառուցելու կամ տուրիզմի զարգացմանը նպաստող բիոզուգարաններ տեղադրելու ձեր ծրագրերը:

- Բոլոր ծրագրերն էլ իրենց հունով գնում են, եւ կան արդյունքներ: Հայտնի է, թե Գյումրիի տեխնոլոգիական կենտրոնն ինչ հետեւանքներ եւ արձագանքներ է ունեցել: Դրա արդյունքում Վանաձորում էլ կենտրոն է կառուցվել: Կա նաեւ Գյումրի քաղաքի զարգացման ծրագիր: Դրանք երկարաժամկետ՝ 10-15 տարվա ծրագրեր են: Իսկ նավահանգիստ չկար, ընդամենը վիզուալիզացիայի համար Ֆինլանդիայի համանման տեխնոլոգիական կենտրոնի պատկերն էր բերված, բայց այդ հատվածը հանվել է ընդհանուր ծրագրի կոնտեքստից: Դրա գաղափարն այն էր, որ պետք է համալսարանները եւ արդյունաբերությունը կապող տեխնոլոգիական կենտրոն լինի, որտեղ կլինեն լաբորատորիաներ, եւ սկսնակ ընկերությունների համար հնարավորություններ, որ քիչ ծախսերով հիմնադրվեն: Իսկ դա այսօր արդեն իրականություն է:

Տպել
7128 դիտում

Հայաստանն ԱՄՆ-ի ու Եվրամիության հետ անվտանգային հարցեր չի քննարկելու. Ստանո

Ինչո՞ւ ադրբեջանական լրատվամիջոցը չի հրապարակել Արայիկ Հարությունյանի հետ հարցազրույցը

Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրի

«Վանաձոր» ՔԿՀ-ի 17 ծառայողի նկատմամբ կիրառվել է կարգապահական տույժ

«Crocus City»-ի գործով Տաջիկստանում ձերբակալվել է 9 մարդ

Տեղի է ունեցել ՀՀ պաշտպանության նախարարին կից կոլեգիայի նիստ (լուսանկարներ)

Շիրակում գործում է պետական ծառայությունների անվան տակ գործող ինքնակոչների խումբ. Կարեն Սարուխանյանը զգուշացնում է

Ալեքսեյ Սանդիկովը կգործուղվի Մոսկվա

Ծանրամարտի աշխարհի առաջնությունը տեղի կունենա Երևանում. Հայաստանի հայտը ճանաչվել է լավագույնը

ԱԺ պատգամավորները կգործուղվեն Բեռլին

5 հայ ծանրորդ կմեկնի Թայլանդ՝ մասնակցելու վարկանիշային աշխարհի գավաթին

Հայաստանում տեղումների դադար է, ջերմաստիճանը կբարձրանա 8-10 աստիճանով

«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց»-ի տնօրենը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել

200 եվրո՝ 200 հազար դրամի փոխարեն. առցանց անմաքս առևտրի շեմը ենթարկվել է փոփոխության

Սյունիքի մարզում դատավոր է նշանակվել

Իրավապահները խուզարկում են Ժիրայր Սեֆիլյանի ու «Բևեռ»-ի մյուս անդամների բնակարանները

Նոր Նորքի ոստիկանական բաժին ներխուժելու դեպքի շրջանակում խուզարկություն է անցկացվում ավելի քան 40 վայրում

Հորը ծեծելու, հարևանուհիներից մեկին սպանելու համար մեղադրվող տղամարդը հաշվառված է եղել հոգեկան առողջության կենտրոնում

Երևանում թմրամոլության և ապօրինի թմրաշրջանառության մի շարք դեպքեր են բացահայտվել (տեսանյութ)

Մարտի 30-ից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ