Սրացումներ կարող են լինել, լայնածավալ գործողություններն այդքան էլ հավանական չեն. Մինասյան

Ապրիլի 28-ին Մոսկվայում Ղարաբաղի հարցով եռակողմ հանդիպումը հանդիպում էր՝ հանդիպման համար եւ որեւէ ազդեցություն չէր կարող եւ չի ունեցել սահմանին ռազմական իրադրության վրա: Այս կարծիքին է քաղաքագետ, Կովկասի ինստիտուտի փոխտնօրեն Սերգեյ Մինասյանը: Ըստ նրա՝ ներկայումս սահմանին փոքր կամ միջին էսկալացիա կարող է լինել, բայց 2016-ի ապրիլյան ռազմական գործողությունների նման լայնածավալ գործողությունների հավանականությունը այդքան էլ մեծ չի:

- Պարոն Մինասյան, Մոսկովյան հանդիպումից առաջ դուք ձեր հարցազրույցներից մեկում ասել էիք, թե չեք բացառում, որ ադրբեջանական զորավարժությունները նոր ռազմական գործողությունների սկսման նպատակ ունեն: Մոսկվայում տեղի ունեցած եռակողմ հանդիպումից հետո այդ հավանականությունը նվազե՞լ է, թե՞ ավելի է մեծացել:

- Երբ ինձ հարցրել են՝ հնարավո՞ր է, որ զորավարժությունները վերաճեն ռազմական գործողությունների, ես պատասխանել եմ, որ հնարավոր է, որովհետեւ ես չեմ բացառում, որ զորավարժությունների ժամանակ կարող են ինչ-որ գործողություններ լինել: Բայց դա չի նշանակում, որ այդ զորավարժությունները անպայման պետք է ուղեկցվեն ռազմական գործողություններով: Հետեւաբար, այս իմաստով, մենք չենք կարող բացառել, որ ոչ միայն զորավարժությունը, այլ ինչ-որ քաղաքական զարգացումներ կարող են դառնալ պատճառ կամ առիթ՝ ռազմական գործողությունների վերսկսման համար: Ռազմական գործողությունների տարբեր աստիճաններ կան. փոքր կամ միջին էսկալացիա կարող է լինել, բայց լայնածավալ ռազմական գործողություններ, համենայնդեպս այն մակարդակով, ինչ 2016 թվականի ապրիլին եղան, այս պահին դրա հավանականությունը այդքան էլ բարձր չի: Ինչ վերաբերում է Մոսկվայում տեղի ունեցած հանդիպմանը, ապա դա ավելի շատ վերաբերում է արցախյան հակամարտության շուրջ դիվանագիտական գործընթացին, քան ռազմաքաղաքականին:

- Այդ հանդիպումները միշտ սահմանային իրավիճակի վրա ունենում են իրենց ազդեցությունը: Նախորդ շաբաթվանից կրկին լարված է իրավիճակը:

- Ես չեմ կարծում, որ դա էական նշանակություն է ունեցել: Կրկնում եմ՝ դա դիվանագիտական գործընթացի հետ է կապված եւ փաստացի այդ հանդիպումները հանդիպումների համար են: Ադրբեջանը հրաժարվում է ընդունել շփման գծում հետաքննության մեխանիզմների ներդրման պահանջները, Հայաստանն էլ ասում է, որ մինչեւ դա չլինի, որեւէ լուրջ բանակցային գործընթացի մասին մենք չենք կարող խոսել: Բայց դրա հետ մեկտեղ կա ռազմաքաղաքական տրամաբանություն. մենք չգիտենք ոնց է Ադրբեջանը գնահատում ներկայիս իրավիճակը. արդյո՞ք կարծում է, որ նպաստավոր է կամ հակառակը՝ հույսը կորցրել է դիվանագիտական գործընթացից եւ միայն ու միայն ռազմական ճանապարհով է փորձելու գտնել լուծում:

- Վերջին մի քանի օրվա լարվածությունը արդյո՞ք երկրորդ տարբերակի օգտին է խոսում:  Նույնիսկ հայ-ադրբեջանական սահմանին կար լարվածություն:

- Ես չեմ կարծում, որ այստեղ չափից ավելի մեծ տրամաբանություն պետք է փնտրենք: Երկարաժամկետ ռազմավարություն կա Ադրբեջանի մոտ, նրանք նմանատիպ լարվածություն միշտ փորձում են պահպանել՝ համարելով դա նշան, որ ստատուս քվոն անընդունելի է: Իրենք չեն մերվում այն իրականության հետ, որ կա ավելի քան քառորդ դար: Մյուս կողմից, ճնշելով հայկական կողմին կամ միջազգային հանրությանը, նրանք փորձում են պարտադրել միակողմանի զիջումներ: Այլ հարց է, թե արդյո՞ք դա իրատեսական է: Ըստ իս՝ ոչ առաջինը, ոչ երկրորդը իրատեսական չեն, բայց Ադրբեջանում կա նմանատիպ մտածողություն, եւ դա անում են:

- Հանդիպումից հետո Ղարաբաղը հայտարարեց, որ գոհ են արդյունքներից, թեկուզ այն պատճառով, որ հանդիպման ընթացքում կողմերը կարեւորել են Վիեննայում եւ Սանկտ Պետերբուրգում ձեռք բերված համաձայնությունների իրականացման անհրաժեշտությունը: Ինչպե՞ս եք գնահատում այդ հանդիպումը:

- Ես այն կգնահատեի չափազանց վտանգավոր օպտիմիզմով, որովհետեւ Ադրբեջանի արտգործնախարարը գոնե ձեւականորեն ասել է, որ կողմ են Սանկտ Պետերբուրգի եւ Վինեննայի հանդիպումների իրագործմանը: Խոսքը շփման գծում վստահության մեխանիզմների ստեղծման մասին է: Մյուս կողմից, չափից ավելի զգուշավոր եմ, որովհետեւ Ադրբեջանը բազմիցս (նույնիսկ նախագահի մակարդակով) հայտարարել է, որ դրանք ընդունելի են, հետո չի իրագործել:

- Ապրիլի 28-ին տեղի ունեցած հանդիպման ընթացքում, ըստ ձեզ, ինչո՞ւ չպլանավորվեց նախագահների հանդիպում:

- Քննարկումը փակ է եղել, ես տեղեկություն չունեմ, բայց կարծում եմ՝ դա կապված է վստահության մեխանիզմների ներդրման հարցում առաջընթացի բացակայության հետ: Միգուցե հայկական կողմն այս պայմաններում չի ցանկացել եւս մեկ հանդիպում: