Բոկասսան, միեւնույն է, մարդակեր է… Լիլիթ Ավագյանի հոդվածը

ՀՀԿ նախագահ Սերժ Սարգսյանն առաջարկել է ՀՀ երբեմնի վարչապետ, Մեծ Բրիտանիայում Հայաստանի երբեմնի դեսպան Արմեն Սարգսյանին՝ լավություն անել իրեն՝ դառնալ Հայաստանի հանրապետության նախագահ: Արմեն Սարգսյանը մտածելու ժամանակ է խնդրել: Խոշոր առումով, Արմեն Սարգսյանը պատրաստվում է անել նույնը, ինչ «Սասնա ծռեր» խմբի կողմից ՊՊԾ գնդի գրավումից հետո արեց վարչապետ դարձած Կարեն Կարապետյանը. դառնալ ՀՀԿ-ի նոր դեմքը:

 ԱԺ ընտրություններից առաջ այդ դերը ստանձնեց Կարեն Կարապետյանը՝ ներկայանալի, քաղաքակիրթ արտաքինով, ամեն օր՝ նոր, հետաքրքիր համադրված հագուստով, գյուղական ակումբների մոտ հավաքված ընտրազանգվածի սիրտը գրավող լեքսիկոնով:

Նա իր գործը արեց մինչեւ վերջ: Ի՞նչ ունեցանք. ԱԺ-ում ՀՀԿ-ն դարձյալ մեծամասնություն կազմեց՝ գումարած նաեւ ԲՀԿ-ի եւ ՀՅԴ-ի ձայները՝ ըստ ՀՀԿ-ի պահանջի: Կարեն Կարապետյանը  լեգիտիմացրեց ԱԺ ընտրությունները:

Այդ լեգիտիմությունը վիճարկել որեւէ ուժ չփորձեց էլ. թող որ 10 000 դրամով, մարդկանց մեծ մասն իր ձայնը տվել էր գործող իշխանություններին՝ ՀՀԿ-ին, ԲՀԿ-ին եւ ՀՅԴ-ին:

Բայց Սերժ Սարգսյանի իշխանության շարունակականությունն ապահովելու համար Կարեն Կարապետյանի անձնական հմայքներն արդեն անզոր էին: Եղած մյուս հանրապետականներն էլ հիմնականում ոչ խարիզմատիկ, հեղինակություն երբեւէ չունեցած մարդիկ են: Անհրաժեշտ էր նոր խաղացող՝ հարազատ թիմից: Բայց՝ դարձյալ բարեկիրթ, ներկայանալի, հեղինակավոր…

Արմեն Սարգսյանի հեղինակությունն այս դեպքում չափազանց կարեւոր գործոն է: Հեղինակությունն այսօր ապրանք է, որով հետաքրքրված է իշխանությունը: Արմեն Սարգսյանի հեղինակավոր անունն ու ներկայանալի արտաքինը գնելու կամ վարձակալելու համար Սերժ Սարգսյանը պատրաստ է շռայլորեն վարձահատույց լինել:

Սակայն վարչապետ Կարեն Կարապետյանի նախադեպը հաստատում է օրինաչափությունը. երբ որեւէ նոր կադրի աշխատանքի են ընդունում` որպես մաքուր կենսագրություն ունեցողի, պաշտոն ստանձնելուց հետո անմիջապես դառնում է մեկը` նրանցից:

Հայաստանի ղեկավար պաշտոնում աշխատանքի նշանակվելու գլխավոր պայմանը մեկն է՝ ոչ մի ինքնագործունեություն, որը կարող է վնասել կլանի, խմբի շահերին: Հասկանալի է, որ այս իշխանությունը` ողջ կազմով, բաղկացած է մարդկանցից, որոնք անձնական պատասխանատվություն չեն կրում երկրում տեղի ունեցող իրադարձությունների համար՝ ձեւացնելով, թե նման հնարավորություն կցանկանային ունենալ, սակայն ինքներդ եք հասկանում, Սերժ Սարգսյանի ձեւավորած կանոններն են: Այդ մասին առավել հանգամանորեն կարող է պատմել վարչապետ Կարեն Կարապետյանը:

Եվ Արմեն Սարգսյանի հանդեպ անվստահությունն էլ սոցցանցերում թերեւս պետք չէ սրերով ընդունել. իբրեւ թե մարդը եկել է, եւ փոխանակ նրան հաջողություն ցանկանանք, նախընտրում ենք չվստահել:

Չվստահելու հիմքեր կան: Մասնավորապես. Արմեն Սարգսյանն առաջադրվում է Սերժ Սարգսյանի կողմից: Ինչպես Կարեն Կարապետյանին, Արմեն Սարգսյանին էլ աշխատանքի է նշանակում Սերժ Սարգսյանը: Արմեն Սարգսյանն այս համակարգի մի մասն է, պարզապես ֆրակով, բրիտանական ակցենտով ու արքայազն Չարլզի հետ լուսանկարներով:

Քաղաքավարական այցելությունները կուսակցություններ՝ չեն կարող տպավորիչ լինել. Հայաստանի քաղաքական համակարգի բոլոր խնդիրներին նա ծանոթ է ավելի, քան այդ կուսակցությունները՝ միասին վերցրած:

Սերժ Սարգսյանի շահերը սպասարկողները տարբեր կրթական ու գիտակցական մակարդակ ունեն: Պայմանականորեն նրանց կարելի է երկու թեւի բաժանել: Երկու թեւերն էլ քամահրանքով են վերաբերվում միմյանց. մի թեւն ինտելեկտուալ է, բարեկիրթ, մյուս թեւը` ոչ: Արտաքուստ եւս նրանց անմիջապես կարելի է զատել` մի թեւում՝ հաճելի, ներկայանալի արտաքին, կիրթ, գրագետ խոսք: Մյուս թեւում խոսքը գրագետ չէ, արտաքինն էլ հուշում է` քաղաքակրթությունն ու տվյալ պարոնները երբեւէ հանդիպելու առիթ չեն ունեցել: Ինտելեկտուալ թեւի տիպիկ ներկայացուցիչներն են Վաչե Գաբրիելյանը, Դավիթ Հարությունյանը, Վիգեն Սարգսյանը: Մյուս թեւի տիտաններից են Գագիկ Ծառուկյանը, Սեյրան Սարոյանը…

Սակայն թե՛ ինտելեկտուալը, թե՛ անկիրթը պատրաստ են ծառայել իրենց հնարավորությունների սահմանում, անմնացորդ: Մի տեղ հնարավորությունը մասնագիտական ճարպկությունն է, գրանտներով օրենքներ գրելն ու դրանց լոբբինգը, մյուս տեղում` փողը, բռունցքը, սպառնալիքը: Երկու թեւում էլ հավասարաչափ անտարբեր են, թե որքան տհաճ է հասարակությանը հետեւել իրենց գործողություններին:

Կենտրոնական Աֆրիկայում ապրում էր 20-րդ դարի ամենաէքսցենտրիկ բռնակալը՝ Ժան Բեդել Բոկասան: Այս Բոկասան մարդակեր էր: Բառիս բուն իմաստով: Նրա մարդակերության մասին հեռուստատեսությամբ չէր հաղորդվում, սակայն եթե նրա մերձավորներից մեկն անհայտանում էր, բոլորն իրենց աչքերը տնկում էին նրա սառնարանին: Գուցե այդ մեկին Բոկասան չէր կերել, բայց նրա անունն արդեն դուրս էր եկել՝ իբրեւ մարդակեր:

Հայաստանում կառավարման նախագահական համակարգը խորհրդարանականով փոխարինելու մոտիվացիան, ըստ Սերժ Սարգսյանի, ժողովրդավարությանն ընդառաջ հերթական քայլն էր: Եվ որ ինքն էլ՝ Սերժ Սարգսյանը, կհեռանար քաղաքականությունից, եթե միայն հանրապետականները նրան չպաղատեին՝ մի քիչ էլ մնալ: Գոնե ՝ որպես վարչապետ:

Սակայն բոլորս նրան նայում ենք, ինչպես կնայեինք Բոկասային, եթե վերջինս պնդեր, թե անցել է բուսակերության:

 Մնալ ազնիվ ինքդ քեզ հետ՝ չափազանց բարդ է: Սերժ Սարգսյանի համար՝ նաեւ անսովոր: