Ընտրություններ՝ առանց թաղայինների

Դեկտեմբերի 9-ին, տեղի ունեցած արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններն անցան առանց լուրջ միջադեպերի եւ արտակարգ դեպքերի:

Թավշյա հեղափոխությունից հետո սա արդեն երկրորդ ընտրությունն է (Առաջինը՝ Երեւանի ավագանու ընտրություններն էին,-հեղ.), որն անցնում է առանց կարուսելների, թաղային հեղինակությունների, ընտրակաշառքների, ուղղորդումների եւ կուտակումների:

Ըստ դիտորդների՝ այս ընտրություններում խախտումների մեծ մասը պայմանավորված են եղել հանձնաժողովների անդամների եւ նախագահների՝ ընտրական գործընթացներին ոչ լիարժեք տիրապետմամբ:

Դեկտեմբերի 10-ին՝ ժամը 12:00-ի դրությամբ, Քննչական կոմիտե է ստացվել 55 հաղորդում՝ Ազգային ժողովի արտահերթ ընտրությունների ընթացքում արձանագրված ընտրախախտումների վերաբերյալ, որոնք առերեւույթ պարունակում են քրեական օրենսգրքով նախատեսված հանցագործության հատկանիշներ։

Ստացված հաղորդումներից 9-ը Երեւանում է, 5-ը՝ Սյունիքի, 9-ը՝ Շիրակի, 4-ը՝ Արագածոտնի, 9-ը՝ Արարատի, 8-ը՝ Գեղարքունիքի, 2-ը՝ Արմավիրի, 1-ական՝ Վայոց Ձորի, Տավուշի եւ Լոռու մարզերում: Եվս 6 նյութ, կրկնակի քվեարկության փորձ կատարելու վերաբերյալ, ստացվել է Զինվորական քննչական գլխավոր վարչությունում:

Ընտրախախտում պարունակող նյութերից 51-ը վերաբերում է կրկնակի քվեարկության փորձին, 3-ը՝ քվեարկության գաղտնիությունը խախտելուն, 1-ը ընտրողի ազատ կամքի իրականացմանը խոչընդոտելուն: ՔԿ ստացված նյութերից 6-ը վերաբերում են կրկնաքվեարկության փորձին: Մասնավորապես՝ ըստ ՔԿ-ի՝ ՀՀ ՊՆ N զորամասի պարտադիր ժամկետային զինծառայողները, տարբեր ընտրատեղամասերում մասնակցելով քվեարկությանը, սխալմամբ իրենց քվեարկության համարի փոխարեն գրանցման սարքի սպասարկման աշխատակցին հայտնել են այլ համար, որի պատճառով մատնահետքի սարքը տպել է կրկնակի քվեարկության փորձ թերթիկը:

Դատախազությունը դեկտեմբերի 9-ին, ժամը 08.00-ից մինչեւ 20.00-ն ընկած ժամանակահատվածում ՀՀ Ազգային Ժողովի արտահերթ ընտրություններին առնչվող առերեւույթ ընտրական հանցագործությունների մասին իրավապահ մարմինների 252 դեպքի մասին ահազանգ է ստացել:

Դեպքերից 97-ի մասին տվյալները ստացվել են զանգվածային լրատվամիջոցների հրապարակումների, սոցիալական ցանցերում քաղաքացիների կողմից կատարված գրառումների հիման վրա:

Ենթադրյալ ընտրախախտումները հիմնականում վերաբերում են մեկից ավելի անգամ կամ այլ անձի փոխարեն քվեարկելու փորձերին, վստահված անձի լիազորությունների իրականացմանը խոչընդոտելուն, քվերակության գաղտնիությունը խախտելուն:

Դատախազությունը նաեւ տեղեկացրել է, որ ընտրությունների գործընթացը լուսաբանող լրագրողների գործունեությանն առերեւույթ խոչընդոտելու 2 դեպքի մասին տեղեկատվություն է արձանագրվել: Դեպքերից մեկի մասին հրապարակում է եղել aravot.am կայքում՝ կապված թիվ 10/33 ընտրատեղամասի հետ: Երկրորդը դեպքի մասին տեղեկատվությունը ստացվել է armtimes.com կայքի հրապարակումից, համաձայն որի թիվ 10/49 ընտրատեղամասում հանձնաժողովի նախագահը տեւական ժամանակ «Հայկական ժամանակ» թերթի լրագրողին թույլ չի տվել մտնել ընտրատեղամաս՝ լուսաբանելու քվեների հաշվարկման գործընթացը: 

Երեկ ընտրախախտումների վերաբերյալ ահազնագել են նաեւ դիտորդները: Մասնավորապես Երեւանի 6/9 տեղամասում դիտորդը տեսաձայնագրել է քվեարկության գաղտնիության խախտման մի քանի դեպք, որտեղ անհայտ անձը ծրարներից դուրս է հանել քվեաթերթիկը, ստուգել այն, նորից տեղադրել ծրարում, դրանից հետո միայն ընտրողը հնարավորություն է ունեցել քվեաթերթիկը գցել քվեարկության արկղ։ 

Ահազանգեր են եղել նաեւ այն մասին, որ զինծառայողները ընտրական տեղամաս են մտնում շարային կարգով, սակայն ըստ ՊՆ-ի պարզաբանման՝ տեղում կատարված ուսումնասիրություններով պարզվել է, որ նման պատկերացում ձեւավորվել է թյուրիմացաբար եւ խոսքը վերաբերում է հերթով եւ խմբերով ընտրական տեղամաս մուտք գործելու գործընթացի կազմակերպմանը: Հերթում կանգնելը շարային կարգ համարելը անհասկանալի է։

«Զորամասերի մոտ տեղակայված ընտրատեղամասերում քվերակողների մեջ ժամկետային զինծառայողները զգալի քանակ են կազմում եւ կրելով զինվորական համազգեստ տպավորություն է ստեղծվում, թե նրանք շարային կարգով են շարժվում:

ՀՀ Ընտրական օրենսգիրք սահմանադրական օրենքն արգելում է շարային կարգով տեղամասային կենտրոն մուտք գործելը, ինչը պահպանելը հստակ հրահանգավորված է եւ կատարվում է զինծառայողների կողմից»,- երեկ ֆեյսբուքյան իր էջում պարզաբանել է ՀՀ ՊՆ խոսանկ Արծրուն Հովհաննիսյանը:

Գյումրիում՝ 31/34 ընտրատեղամասում 08:15 սահմաններում Յազիչյան Աննա Կարապետի անվամբ քաղաքացին, ներկայանալով տեղամաս, հայտնել է, որ հանդիսանում է Բարգավաճ Հայաստանի դիտորդ, սակայն վկայականի վրա նշված էր «Աբովյանի ուսանողական խորհուրդ»: Հայաստանի Հելսինկյան կոմիտեի  դիտորդը պահանջել է հանձնաժողովի նախագահից, որպեսզի տվյալ փաստը արձանագրվի գրանցամատյանում, սակայն պահանջը մերժվել է: ԿԸՀ-ի կայքից պարզվել է, որ տվյալ կազմակերպության դիտորդների ցանկում այդ անվամբ դիտորդ գրանցված չէ:

Երեկ՝ «Իրազեկ քաղաքացիների միավորում» ՀԿ ղեկավար Դանիել Իոաննիսյանը հայտարարել է Ավան վարչական շրջանում  «Միլենա» տաքսի ծառայության միջոցով ընտրակաշառք բաժանելու մասին: Այս հայտարարությունն ուղարկվել է ոստիկանություն՝ նյութեր նախապատրաստելու

Դիտորդները նաեւ արձանագրել են, որ Գյումրիի 32/30 տեղամասային ընտրական կենտրոնում քվեախցիկի ետնամասում դուռ կա, որը օգտագործվում է: Այդ մասին ահազանգել ենք Տարածքային ընտրական հանձնաժողով:

Լոռու մարզի Լեռնանցք գյուղի 22/26 տեղամասային ընտրական կենտրոնում բացակայել են «Իմ քայլը» դաշինքի քվեաթերթիկները. մինչեւ Տարածքային ընտրական հանձնաժողովից քվեաթերթիկների ստանալը քվեարկությունը դադարեցված է եղել: 

Կոտայքի մարզի Արգել գյուղի 27/33 տեղամասային ընտրական կենտրոնում քվեարկող զինծառայողները քվեաթերթիկները ստանալուց հետո արդեն իսկ հերթի մեջ առանձնացնելիս են եղել «Իմ քայլը» դաշինքի քվեաթերթիկը: «Անկախ դիտորդ» դաշինքի ներկայացուցիչները զգուշացրել են հանձնաժողովի նախագահին, որ հայտարարություն անի դրա մասին եւ կանխի մինչ քվեախցիկ մտնելը քվեաթերթիկների առանձնացումը: 

2 դեպքում դիտորդներին չեն թույլատրել լուսանկարել գրանցամատյանի իրենց հետաքրքրող մասը, սակայն Տարածքային ընտրական հանձնաժողով ահազանգելուց հետո խնդիրը վերացվել է:

Երևանի 6/8 տեղամասային ընտրական կենտրոնում հանձնաժողովի նախագահը խոչընդոտել է «Անկախ դիտորդի» ներկայացուցչի աշխատանքը, երբ դիտորդն արձանագրել է բաց քվերակության դեպք, ընտրատեղամասում՝ ընտրողների եւ դրսում՝ մեքենաների կուտակումներ եւ հանձնաժողովի նախագահին առաջարկել արձանագրել եւ վերացնել խախտումները: Դրան ի պատասխան՝ հանձնաժողովի նախագահը սպառնացել է դուրս հրավիրել դիտորդին ու վիրավորական արտահայտություններ է հնչեցրել նրա հասցեին:

Տեղամասային կենտրոնից դիտորդին հեռացնելը կանխվել է Տարածքային ընտրական հանձնաժողովին ահազանգելուց հետո. դիտորդին հեռացնելու որոշումը վերացվել է եւ չի կատարվել:

Արմավիրի մարզի Հայթաղ գյուղում 15/38 տեղամասում 70 MM 222 պետհամարանիշի Տոյոտա մակնիշի ավտոմեքենան պարբերաբար գտնվել է տեղամասի բակում, որի շուրջ հավաքված են եղել երիտասարդներ։ Ոստիկանությունը նրանց մի քանի անգամ հեռացրել է, սակայն նրանք կրկին վերադարձել են։ «Անկախ դիտորդը» ահազանգել է ՀՀ Ոստիկանության շտաբի թեժ գիծ։

Թիվ 6 ընտրատարածքի 6/37 ընտրական հանձնաժողովի անդամ Անի Սեթյանը քվեարկության օրը նկարել եւ տեղադրել է իր վկայականը Ինստագրամի իր անձնական էջում՝ նշելով #իմքայլը, դրանով խախտել է քվեարկության գաղտնիությունը։ 

Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանում գտնվող թիվ 3 ընտրատեղամասում «Սասնա ծռերի» ռեյտինգային քվեաթերթիկի մեջ (համար 10) 12 համարը բացակայել է:  

Մեր զրույցում Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նախագահ Տիգրան Մուկուչյանը պարզաբանել է, որ Արսեն Սամվելի Սարգսյանը, որը պետք է նշված լիներ 12 համարի ներքո, ինքնաբացարկ է հայտնել:

«Կուսակցությունների համար ամրագրված է հետեւյալը, որ վիճակահանությամբ ստանում են իրենց համարները եւ եթե կուսակցություններից որեւէ մեկը ինքնաբացարկ հայտնեց մյուսների համարները դրանից չին փոխվելու: ԿԸՀ-ն ունի նաեւ այլ որոշում, որով սահմանել է, որ կուսակցությունների ընտրական ցուցակներում ընդգրկված թեկնածուների անունները դասավորվում են այբբենական հերթականությամբ, դրան համապատասխան տրվում են համարներ եւ այդ համարները օգտագործում են նաեւ քարոզչության նպատակով: ԿԸՀ-ն պարզաբանում է արել, որ եթե ինքնաբացարկ է տեղի ունենում, ապա այդ համարների փոփոխություն տեղի չի ունենում, եթե նման խնդիր կա նրա անվանումը դուրս է եկել քվեաթերթիկից հաջորդի համարը դրանից չի փոխվում»,- մեր զրույցում պարզաբանել է Տիգրան Մուկուչյանը: