Նոր կառավարության համար գլխավոր բանը տարածքային համաչափ զարգացումն է. Աշոտ Գիլոյան

Նախկին իշխանությունների ձեռնարկած համայնքների խոշորացման ծրագիրը դադարեցվել էր: Պատճառները տարբեր են եւ դրանցից մեկն էլ այն է, որ մեծ դժգոհությունների ալիք կար: Խնդիրը հիմնականում կապված է նրա հետ, որ հավասարաչափ բաշխվածություն չի եղել:

«Հիմա կարող է նոր կառավարությունը ծրագիր կազմի եւ իր առջեւ պլան դնի այս տարի ավարտել»,- այս մասին ՀԺ-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀ տարածքային կառավարման եւ զարգացման նախարարության տեղական ինքնակառավարման քաղաքականության վարչության պետ Աշոտ Գիլոյանը:

- Պարոն Գիլոյան, մի քանի ամիս առաջ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ժամանակավորապես դադարեցրեց համայնքների խոշորացման ծրագիրը, քանի որ նոր կառավարությունը ցանկանում է համայնքների խոշորացման գործընթացը այնպես բալանսավորել, որպեսզի դժգոհություններ չլինեն: Այս ժամանակահատվածում ի՞նչ քայլեր են ձեռնարկվել այդ ուղղությամբ:

- Այս ժամանակահատվածում շատ մանրակրկիտ ուսումնասիրություն է արվել: Այս տարի երեւի արդեն կունենանք նոր նախագծային տարբերակ եւ ըստ էության մենք ավելի լայնածավալ աշխատանքներ կանենք: Մեր խոշորացված համայնքների հետ այդ աշխատանքը տարվել է, դրանց ձեռքբերումները եւ չձեռքբերումները մշտական ուշադրության ներքո են: Նոր խոշորացվող փնջերի տեղերը պետք է ուսումնասիրենք ճիշտ որոշենք: Ոչ թե դադարեցվել է, այլ կարելի է ասել՝ ժամանակավորապես սառեցվել է:

- Մոտավորապես կարո՞ղ եք ասել, թե երբ արդեն համայնքների խոշորացման ծրագիրն ամբողջությամբ կավարտվի եւ 2019 թվականին ի՞նչ է նախատեսված անել:

- Գիտեք ինչ, այն ամբողջությամբ քաղաքական է: Հիմա կարող է նոր կառավարությունը ծրագիր կազմի եւ իր առջեւ պլան դնի այս տարի ավարտել, որեւէ ժամկետ ասել չեմ կարող: Կարող է 2 տարբեր ժամկետներ լինեն: Մեր հարեւան Վրաստանը դա արել է 2006 թվականին, մի գիշերում ամբողջ երկիրը խոշորացրել է:

- Այն համայնքներում, որտեղ խոշորացում է իրականացվել, սխալներ տեսնո՞ւմ եք օրինակ` անհամաչափ բաշխվածության առումով:

- Սխալ բան չկա: Այդ սխալն, ով որ ասում է, պետք է գա եւ հիմնավորի, թե ինչն է սխալ: Ես չեմ կարծում, թե դա սխալ է: Ճիշտ է՝ տարբեր կարծիքներ կան, օրինակ մեր օպոնենտները` հասարակական կազմակերպությունները ասում են՝ ինչո՞ւ են տարբեր չափերի այդ խոշորացված համայնքները: Դա էլ է քաղաքական որոշման խնդիր: Բայց նաեւ այդ օպոնենտները կարող են հիշել, որ երբ մենք Աշոցքի եւ Ամասիայի մասին քննարկում էինք, փորձագիտական հանրույթը համոզված էր ու պնդում էր, որ պետք է այդ համայնքները լինեն շրջանային տարբերակով: Որովհետեւ ճիշտ է՝ բնակավայրերի քանակը շատ է ամեն շրջանում, բայց շատ փոքր են եւ այնտեղ որոշակի արդյունավետության հասնելու համար փորձագիտական ուսումնասիրություններ էր արվում: Աշոցքն ու Ամասիան, երբ ես գնացել էի տեղում` համայնքների ղեկավարների, ավագանիների եւ բնակիչների հետ քննարկելու, Աշոցքի թեւի Սարապատ համայնք ունենք` Թորոս գյուղի կենտրոնում, մոտ 15 նախկին համայնք են, այսինքն, Աշոցքի կեսը: Գյուղապետը ասաց՝ ոչ թե ուզում ենք ամբողջ Աշոցքը լինի, այլ առանձին լինի:

Աշոցքի այդ թեւը` Սարապատը, առանձին եղավ: Ես նախարարին զեկուցեցի, նա ասաց՝ եթե մարդիկ ուզում են, որ առանձին լինի, ի՞նչն է խնդիրը: Նույնը Ամասիան, Արփի լճի կողքի գյուղերը, որտեղ հիմնականում նախկին ադրբեջանական գյուղեր են, այդտեղ նույնպես նախկին 9 համայնքներ են: Իրենք էլ առանձին ուզեցին եւ կառավարությունը դրան ընդառաջ գնաց` հիմա մեզ քննադատում են: Սիսիանը խոշոր ենք սարքել, Կապանը խոշոր ենք սարքել, բայց Կապանում շատ բնակավայրեր կան, որոնք շատ փոքր գյուղեր են: Այդ գյուղերի համար մենք ինչքան էլ մտածեցինք, հարմար փունջ չգտանք, որ գոնե մի 10 համայնք իրար միացնենք եւ այն մի քիչ էֆեկտ տա:

Հիմա ճիշտ է՝ Արփի լիճը մենք ընդառաջ ենք գնացել՝ հաշվի առնելով նաեւ, որ այն բնապահպանական տարածք է, բայց շատ խեղճ ու կրակ վիճակ է այդ տարածքում:

- Նոր կառավարությունը հնարավոր համարո՞ւմ է համայնքների համաչափ զարգացումը:

- Իհարկե, նոր կառավարության համար գլխավոր բանը տարածքային համաչափ զարգացումն է:

- Ունենք Սյունիքի եւ Վայոց Ձորի մարզերի տարբերությունները, որտեղ մի դեպքում 113 համայնքն է 8 համայնքի վերածվել, մյուս դեպքում 44 համայնքն է 8 համայնքի վերածվել:

- Ինչպես բոլոր երկրներում՝ համայնքների խոշորացումը ավելի շատ քաղաքական պրոցես է, քան փորձագիտական: Գերմանացիները մեզ պատմում էին, որ իրենք չափում էին, ձեւում էին, սակայն քաղաքական կուսակցությունները վերջում այլ ձեւով էին անում: