Երևան
21 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
21 °C
Մինչ մարդիկ սպասում են, թե ով է կարողանալու կատարել ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հանձնարարությունը եւ Ամանորի համաշխարհային հիթ ստեղծել, կարելի է ծանոթանալ այս տոնին նվիրված հայկական ավանդական երգերին: Դրանք ոչ պակաս հիթեր են եղել ու տարածված են եղել Հայաստանի տարբեր բնակավայրերում: 1978թ. հրատարակված «Ամանորը հայ ժողովրդական տոնացույցում» գրքում ներառաված են մինջանդարից մինչեւ 19-20-րդ դդ. Ամանորի երգերը:
Դրանք ծիսական բնույթ են կրել: Ըստ ուսումնասիրությունների՝ քրիստոնեության ընդունումից հետո հարմարեցվել են դրան: Բովանդակությամբ տարբեր են եղել. ամուսնություն են մաղթել երիտասարդներին, նաեւ մաղթել կամ խնդրել են հարստություն, գովաբանել են տանտիրոջը եւ այլն: Նոր տարվա տոնական տրամադրությունները երբեմն նպաստել են նրան, որ այլ իրադարձությունների նվիրված ստեղծագործությունները եւս այդ ժամանակ երգվեն: Օրինակ, Ամանորին կատարել են երգ, որը երգել են նաեւ հարսանեկան ծեսի ժամանակ.
Բարի եկար, նոր տարի,
Տուր մեզի ցորեն գարի,
Լե, լե, լե, լե, լե,
Մեր փեթակն ալիր կուզե, լե, լե,
Տանտիկինը եղ կուզե, լե, լե...
Մեր օջախը փայտ կուզե, լե, լե...
էղուն (այդի), պաղչին պտուղ տուր, լե, լե...
Մեր աղջիկէն փեսա տուր, լե, լե,
Մեր տղային հարս մը տուր, լե, լե...
Հիւընտութին թող չըլլի,
Քեսատութին թող չըլլի,
Հեյրան Նոր տարի:
Ամանորի երգերում արտահայտվել է նաեւ զոհաբերություն անելու սովորույթը: Տանտերերից պահանջել են զոհ մատուցել: Նվիրատվության հիմնական առարկաններն Ամանորի ծիսական ուտելիքներն են եղել (գաթա, հավ, ընկույզ, չորացրած միրգ)։ Երբեմն հարցրել են տան փոքրի անունը եւ նրան հաջողություն ու առատություն մաղթող տողեր երգել.
— Զեր տղի անուն ի՞նչ ի, ալելուիա։
—Յէկոբ քե ծառէ, ալելուիա։
— Սեղան յըառջեւ խազար բոարին, ալելուիա,
Կթխեն ի ձեռն նռան գինին, ալելուիա,
Յէկոբ նստէ ծառի տըկին, ալելուիա,
Մ աղեր թալե ծառի ճօղին, ալելուիա,
Յէկոբ խեծեր կապուտ քուռակ, ալելուիա,
Մեջքն ա զարկեր պողպատ-ուրագ, ալելուիա:
Տարբեր ընտանիքներից հավաքած նվիրատվությունը համարվել է ծեսին մասնակցած բոլորի համահավասար սեփականությունը: Հետեւաբար համարվել է, նվիրատվություն չանողը վտանգի տակ է դնում ամբողջ համայնքի համար ակնկալվող բարգավաճումը։ Նրանց, ովքեր չեն ցանկացել մասնակցել, անիծել են:
Կաղանդոսը գոս,
Ըլեք տվեք երկու կոկոզ.
Վով էր չտվեց՝
Իրանց հավուն ճիվը կը կոտրեմ.
էկեր (եթե) հավ չունին՝
ճժուն ճիվը կը կոտրեմ.
Կաղանդոսը՝ գոս:
Ամանորի երգերի մեջ մեծ տեղ են ունեցել տանտերերին գովաբանող երգերը: Դրանցում նկատվում է տանտերերին երկնային լուսատուների՝ հատկապես Արեւի հետ համեմատելու միտում.
... Ձեր տունը շեն հետ արեւուն,
Արեւն էրկըններ ձեր տըղէյներուն,
Չարը զատանէր, բարին մոտէներ:
Մյուս կողմից մարդիկ իրենց համար են հարստություն խնդրել: Եղել են բնակավայրեր, որտեղ Նոր տարվա նախորդ գիշերը երիտասարդները կեսգիշերին գնացել են ՝ գետից ջուր բերելու: Նրանք հավատացել են, որ այդ ժամանակ գետը 1 ժամով ոսկի է դառնամ: Գետի ափին որոշ ժամանակ սպասելուց հետո նրանք երգել են.
Քեզի կուտում ցորեն, գարի,
Դուն ա ինծի տոլ բարի,
Շնորհաւոր Նոր տարի:
Ընդհանուր առմամբ Ամանորին նվիրված երգերն առանձնանում են թեմաների բազմազանությամբ, եւ դա մի պատճառով: Եթե տարեկան տոնացույցի ամեն տոն ունի որոշակի հատուկ խնդիրներ եւ բովանդակություն ունի, ապա Նոր տարվա տոնակատարությունն իր ծիսակարգով վերաբերում Է գալիք ողջ տարվա սպասելիքներին: Այնպես որ 21-րդ դարում Jingle Bells-ին մրցակից ստեղծել ցանկացողները կարող են հայացք գցել սովորույթներին:
Կիրանցում ոստիկանությունը լուսաձայնային նռնակ կամ որևէ այլ հատուկ միջոց չի կիրառել․ ՆԳՆ
Կիրանց մեկնած մասնագետների հետ մեքենայում Մհեր Գրիգորյանը չի եղել․ փոխվարչապետի գրասենյակ
Ադրբեջանը պետք է հարգի մարդու իրավունքները․ Օլաֆ Շոլց
Ինչ նոր մահաբեր վտանգ է Ռուսաստանը փորձելու պարտադրել Հայաստանին․ Խզմալյանը մանրամասնում է
Էկոնոմիկայի նախկին փոխնախարար Անի Իսպիրյանի խափանման միջոցը վերացվել է
Առողջապահության նախարարը Գյումրիում խորհրդակցություն է անցկացրել, այցելել «Գյումրու» ԲԿ
Ռուսական խաղաղապահ գրեթե ողջ զորակազմը լքել է Լեռնային Ղարաբաղը․ մյուսները կհեռանան մինչև մայիսի վերջ
Բախում Կիրանցում․ ակցիայի մասնակիցներն արգելափակել էին առանց պետհամարանիշի մեքենայի ելքը
Էրդողանի այցը ԱՄՆ հետաձգվել է
Այն, որ Ռոբերտ Քոչարյանը ցիտում է ոմն «պայքարող» հոգևորականի, պարզ է դառնում, որ ռուբլիով վճարված են. Անի Խաչատրյան
Խաչատրյանը հայտնել է, որ ոստիկանական մեքենայով տեղափոխվել է բաժին ու տեղեկացել, որ ընթացակարգ չկա և բերման չի ենթարկվել
Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ քննարկվել են ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածների բնակարանային ապահովման ծրագրին վերաբերող հարցերը
Սուրեն Պետրոսյանն ազատ է արձակվել
Անահիտ Ավանեսյանը Աշտարակի և Թալինի ԲԿ-ների վերազինման ուղղությամբ հանձնարարականներ է տվել
Հայ դպրոցականները 3 մեդալ են նվաճել Մենդելեևյան 58-րդ միջազգային օլիմպիադայում
Կոստանյանը Կատարի ԱԳՆ պետնախարարին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ»-ի սկզբունքները և պոտենցիալ հնարավորությունները
Հայրենիքի մեջ հայրենիք ենք փնտրել, մենք հիմա պետական գիտակցություն ենք մտնում նոր․ վարչապետ
Հարկադիր քարաթափում է իրականացվել Գեղարքունիքի և Կոտայքի մարզերում
Գագիկ Սուրենյանը նոր գրառում է արել
Հյուրանոցային համալիրում հայտնաբերվել է 2 օտարերկրացու մարմին, ևս 2 հոգի տեղափոխվել է հիվանդանոց․ ինչ է հայտնի
«Տոյոտա»-ն բախվել է կայանված «Մերսեդես բենց» մակնիշի ավտոմեքենային և շրջվել
Happy birthday love. Սուրեն Պապիկյանի կինը շնորհավորել է ամուսնու ծննդյան օրն ու համատեղ լուսանկար հրապարակել
Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին կոորդինատների ճշգրտման աշխատանքների շրջանակներում 28 սահմանային սյուն է տեղադրվել
Ժամը 17։30-ի դրությամբ Երևանում փակ ճանապարհներ չկան, Սևան-Երևան ճանապարհի երթևեկությունը վերականգնվել է
ՀՀ-ն ստացել է խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի առաջարկները. ԱԳՆ խոսնակ
«Կողմնակալ» փաստաթուղթ է․ Բաքուն Եվրախորհրդարանի բանաձևը միակողմանի է որակել
Պետական դավաճանություն կատարելու համար քրեական հետապնդում է հարուցվել ՀՀ 2 քաղաքացու նկատմամբ․ նրանք հետախուզվում են
Տավուշի և Ղազախի հատվածում սահմանազատման գործընթացը տեխնիկապես ավարտվել է. Արմեն Խաչատրյան․ «Ազատություն»
Դոլարն ու եվրոն թանկացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 26-ին
Պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանը բերման է ենթարկվել
Գիշերել են ազատազրկվածների համար նախատեսված ազատ հիվանդասենյակներում․ ՔԿՀ 2 աշխատակից ազատվել է զբաղեցրած պաշտոնից
Բարձր ենք գնահատում Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև բանակցությունները, խաղաղության հասնելու լավ հնարավորություններ կան․ Ալիև
Լևոն Տեր-Պետրոսյանը դուրս է գրվել հիվանդանոցից
Ոստիկաններն ու պարեկները կանխել են մի խումբ երիտասարդների վենդետան. կռվի երկու կողմերում հարազատ եղբայրներ են
Ժամը 15:30-ի դրությամբ Երևանում փակ ճանապարհներ չկան. ՆԳՆ
Գիշերային ժամերին խախտել են աղմուկի թույլատրելի շեմը, բռնություն կիրառել պարեկի հանդեպ․ Թորոսյանը տեսանյութ է հրապարակել
Պացիենտների վերջույթները կապել են սավաններով ու զուգագուլպաներով. չհայտարարված այց Սևանի հոգեկան առողջության կենտրոն
Հայաստանի ու Իտալիայի պատվիրակությունները քննարկել են ռազմական համագործակցությանը վերաբերող հարցեր
Հայտնի է «ՀՀ վարչապետի գավաթ» սեղանի թենիսի սիրողական մրցաշարի եզրափակչի օրը և պարգևների չափը
Հավատում ենք, որ այս տարի Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կստորագրվի խաղաղության պայմանագիր. Շոլց
