Դատական համակարգի հանդեպ եղած հանրային անվստահությունն այն աստիճանի է, որ vetting-ի կիրառումը դարձել է հրամայական

ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն այսօր դատաիրավական համակարգի վերաբերյալ իր ելույթում հստակ հայտարարեց՝ եկել է դատական համակարգում վիրահատական միջամտություններ իրականացնելու ժամանակը եւ ներկայացրեց արվելիքի օրակարգը՝ բաղկացած 5 կետից։ Այդ կետերից մեկը, ինչպես նշեց վարչապետը, Հայաստանում գործող բոլոր դատավորներին, այսպես ասած, vetting-ի ենթարկելն է: Այսինքն՝ հանրությունը պետք է ամբողջական տեղեկատվություն ունենա դատավորի ունեցած քաղաքական կապերի ու ծագումնաբանության, գույքային վիճակի, դատավորի կարգավիճակում եւ նախորդ շրջանում ծավալած գործունեության, անհատական եւ պրոֆեսիոնալ հատկանիշների մասին: Թեմայի շուրջ զրուցել ենք ԱԺ փոխնախագահ Լենա Նազարյանի հետ։

- Տիկին Նազարյան, վարչապետն այսօր հայտարարեց դատավորներին վեթթինգի ենթարկելու մասին։ Դատավորները հիմա էլ ներկայացնում են տարեկան հայտարարագիր, դրանից բացի՝ ինչպե՞ս է ստուգվելու նրանց գույքային վիճակը։

- Այսպես ասած, vetting-ն անցումային արդարադատության գործիքներից է եւ օգտագործվում է պաշտոնատար անձանց համապատասխանությունն իրենց զբաղեցրած պաշտոններին ստուգելու ժամանակ: Գույքային vetting-ի ենթարկվող պաշտոնյաները պետք է ներկայացնեն է՛լ ավելի մանրամասն հայտարարագիր եւ հայտնեն այս պահի դրությամբ իրենց ունեցած գույքի մասին: Ի տարբերություն տարեկան եկամուտների մասին հայտարարագրի՝ vetting-ի հայտարարագիրը միանգամյա է: Այս հայտարարագիրն էլ հիմք կլինի vetting-ի գործընթաց սկսելու համար: Այն պաշտոնյաները, տվյալ դեպքում դատավորները եւ գուցե նաեւ իրավապահ մարմինների ներկայացուցիչները, որոնք չեն ցանկանա հանրությանը հայտնել իրենց գույքի եւ դրա ծագման մասին տեղեկություններ, պետք է հեռանան համակարգից, քանի որ իրենց ոչ թափանցիկ եւ հաշվետու վերաբերմունքով ստվեր են գցում եւ գցելու դատական համակարգի անկախության վրա: Այս պահին պարզ չէ, թե որ մարմինն է ստուգելու հայտարարագիրը: Միջազգային պրակտիկայում հայտնի է, որ դա անում է կամ հանրային հեղինակություն ունեցող հանձնաժողովը, կամ էլ հակակոռուպցիոն մարմինը: Մեր դեպքում, ամենայն հավանականութամբ, կլինի երկրորդ տարբերակը։

- Ինչո՞ւ է պետք օգտագործել vetting-ն ընդհանրապես:

- Հայաստանում դատական համակարգի հանդեպ եղած հանրային անվստահությունն այն աստիճանի է, որ այս գործիքի կիրառումը դարձել է հրամայական: Ընդ որում՝ անվստահության վերաբերյալ հայտարարություններ հնչում են դատական գործընթացի՝ առանց բացառության բոլոր կողմերից: Այստեղ նույնիսկ արդեն կարեւոր չէ՝ դատարանի որոշումը օրինական է, թե անօրինական, հիմնավորված է, թե անհիմն, որովհետեւ, միեւնույն է, չկա վստահություն, եւ սա է առանցքային հարցը: Մինչդեռ, անկախ նրանից, թե ինչ որոշում է կայացնում դատարանը որեւէ մեկի մոտ նշույլ անգամ կասկած չպետք է մնա, որ դատարանը գործել է անկախ: Իսկ հիմա դատարանի որոշումից դժգոհները սկսում են տարբեր ազդեցություններ փնտրել, ինչն էլ խաթարում է արդարադատության հաստատումը: Փաստաբանները, պաշտպանները, դատախազները, քննիչները, մեղադրյալները՝ դատավարության գործընթացի բոլոր կողմերի մոտ կա կասկած, որ դատարանն անկախ չէ: Սա նման է խելագարության ու մշտապես լարված վիճակում է պահում հանրությանը: Ինձ բացարձակ միեւնույն է, թե որ գործով ինչ որոշում կկայացնի դատարանը. ինձ պետք է վստահություն, որ այն պրոֆեսիոնալ է եւ անկախ: Ու այս ամենի մեջ ինձ զարմացնում է դատավորական համայնքի օդերում լինելը, բացարձակ անտարբերությունն իրենց հանդեպ ունեցած այս ծայրահեղ աստիճանի անվստահության նկատմամբ: Այս ամբողջ փոփոխությունների ընթացքում այդ համայնքը բացարձակ անհաղորդ ու անմասնակից մնաց իրենց հանդեպ հնչած մեղադրանքների նկատմամբ: Վստահության կորուստը պետք է լիներ դատավորների համար առաջին մտահոգությունը, մինչդեռ ոմանց մտահոգությունը պատուհանից դատարան խցկվելն է: Ասենք թե պատուհանից ներս մտավ, հասավ իր աթոռին՝ չի՞ մտածում, որ իր որոշումը, ինչպիսին էլ լինի, շահարկվելու է ու չի՛ ընդունվելու:

Դատավորներից մեկն էլ, անունը չնշեմ, ասում է՝ վեթթինգ է, թե ինչ է, դատավորի համար ստորացուցիչ գործընթաց է…: Ես ուզում եմ հասկանալ՝ իսկապե՞ս ստորացուցիչ է հանրությանը հայտնել տիրապետած գույքի մասին տեղեկություն: Իմ կարծիքով՝ ստորացուցիչ է հանուն Հայաստանի Հանրապետության կայացրած որոշման հանդեպ տոտալ անվստահությունը:

- Իսկ ինչպե՞ս են բացահայտվելու դատավորների ունեցած քաղաքական կապերն ու ծագումնաբանությունը, ինչպե՞ս է հնարավոր ինֆորմացիա ձեռք բերել նրանց՝ նախորդ շրջանում ծավալած գործունեության, նրանց՝ նախկին կոռուպցիոն համակարգի ներկայացուցիչների հետ կապի եւ անհատական ու պրոֆեսիոնալ հատկանիշների մասին։

- Հայտարարագրի իմաստն այն է, որ այդ ամբողջ ինֆորմացիան տրամադրում են պաշտոնյաները, իսկ եթե կեղծում են հայտարարագրման ենթակա տվյալները, ապա պետք է է՛լ ավելի խիստ պատասխանատվության ենթարկվեն, քան հիմա է նախատեսված տարեկան եկամուտների մասին կեղծ տվյալներ տրամադրելու համար:

- Գաղտնիք չէ, որ Սերժ Սարգսյանն ու Ռոբերտ Քոչարյանը կոմպրոմատներ են ունեցել որոշ դատավորների վրա, եւ հավանական է, որ դրանց մասին որոշ նյութեր լինեն ԱԱԾ-ում։ Ինչպե՞ս է հնարավոր ձեռք բերել այդ նյութերը բացվելու են ԱԱԾ արխիվնե՞րը։

- Ես չգիտեմ՝ եղել են կոմպրոմատներ, թե չեն եղել: Ամեն դեպքում, իմ կարծիքով, դրանք որեւէ կերպ չպետք է օգտագործվեն: Ոչ մեկ չի ցանկանում կոմպրոմատների կամ քրեական հետապնդումների միջոցով մաքրել դատական համակարգը: Նման գործելաոճը հակասում է անցումային արդարադատության տրամաբանությանը եւ ուղղակի անընդունելի է: Անցումային արդարադատության իմաստն այն է, որ հնարավորություն է տրվում պաշտոնյաներին ինքնակամ որոշելու՝ արդյոք պատրաստ են, բացահայտելով իրենց գույքի եւ շահերի մասին տվյալները մնալ համակարգում, թե նախընտրում են չտրամադրել հայտարարագիր եւ հեռանալ համակարգից: Սա փափուկ ազդեցության գործիք է եւ ես կողմնակից եմ հենց այսպիսի մեթոդների: Անթույլատրելի են կոմպրոմատներն ու հետապնդումները: Այս գործընթացը լիովին օրինական է եւ նաեւ չի ստորացնում մարդկային արժանապատվությունը: Սա նախեւառաջ ինքնակամ գործընթաց է:

- Վարչապետը նաեւ ասաց, որ Մարդու իրավունքների Եվրոպական դատարանի որոշումներով հաստատված՝ քաղաքացիների իրավունքների կոպիտ խախտումներով դատավճիռների հեղինակ բոլոր դատավորները պետք է հրաժարական տան, հեռանան կամ հեռացվեն պաշտոններից: Ըստ Ձեզ՝ այդ դատավորները ինքնակամ կհեռանա՞ն, ինքնակամ կմաքրե՞ն համակարգը, թե՞ միջամտություն պետք է լինի, եւ ինչպե՞ս է լինելու այդ միջամտությունը։

- Միջամտությունը լինելու է բացառապես օրինական հիմքով. ԱԺ-ում ընդունված օրենքի ուժով այդ դատավորները կհեռացվեն իրենց պաշտոններից: Ընտրության չափանիշն էլ պարզ է. օրինակ հայտարարագիր չներկայացնելը կամ Մարդու իրավունքների Եվրոպական դատարանի որոշումներով հաստատված՝ քաղաքացիների իրավունքների կոպիտ խախտումներով դատավճիռների հեղինակ բոլոր դատավորները: Հասկանալի է, որ գուցե շատ դատավորներ չցանկանան հայտարարագիր տալ կամ որոշեն, որ դա ստորացուցիչ է եւ հեռանան: Շատ կարեւոր է զուգահեռ մտածել նաեւ նոր եւ պրոֆեսիոնալ կադրերի համալրման մասին: Ասեմ նաեւ, որ քննարկվում է դատավորների աշխատավարձերի բարձրացման հարցը՝ վեթթինգին զուգահեռ: Հիմա դատավորը ստանում է մոտավորապես 400.000 դրամ ու այն հանգամանքը, որ ոչ մի դատավոր չի բողոքում այս խնդրից, նույնպես տարօրինակ է՝ հաշվի առնելով նրանց չափազանց պատասխանատու եւ ծանրաբեռնված աշխատանքը:

- Մոտավորապես ի՞նչ ժամանակահատվածում է իրականացվելու վեթթինգը։

- Չեմ կարող ասել: Որքան որ պետք է:  

- Անցումային արդարադատության հարցով ԱԺ լսումների օր է նշանակված արդեն։ Վարչապետն այսօր այս մեխանիզմի կիրառման խիստ անհրաժեշտության մասին խոսեց՝ նշելով, որ 1-2 ամսվա ընթացքում պետք է ամփոփվի վերջին ամիսներին արված աշխատանքը։ Ավելի կոնկրետ՝ ե՞րբ է ռեալ մեխանիզմի ներդրումը։

- Մեկ-երկու ամսվա ընթացքում պետք է ամփոփովի վերջին յոթ-ութ ամիսներին այս ուղղությամբ կատարված աշխատանքը։ Հնարավորինս արագ, բայց մտածված որոշումներ պետք է լինեն: Կոնկրետ ժամկետ չեմ կարող ասել:

Տպել
5260 դիտում

Ինչ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել Փաշինյանի՝ Տավուշ այցի ժամանակ. մանրամասներ (լուսանկարներ)

Ես չեմ վիրավորում, ասում՝ «գյադեն հերդ ա», քոքից բռնվեք, կհանդիպենք․ Հովհաննես Դավթյանը՝ Արզաքանցյանին

Մենք պետք է թույլ չտանք պատերազմի սկսում․ ինչ է ասել վարչապետը տավուշցիների հետ հանդիպմանը

Պուտինն իրեն լեգիտիմություն տվեց՝ այլանդակությունները շարունակելու համար, ՌԴ-ին բարի ճանապարհ դեպի գերեզման. Սուքիասյան

Երևանն այս տարի կունենա 20 հա տարածք զբաղեցնող տնկարան, կտնկվի 2000 ծառ

ԱՄՆ-ն մտադիր չէ շնորհավորել Ռուսաստանի նախագահին ընտրություններում հաղթելու համար․ Պատել

Ամեն խաղի պետք է պատրաստվենք, ինչպես վերջինի․ Հարոյանը՝ Կոսովոյի հավաքականի հետ խաղի մասին

Հայաստանի և Մալթայի ԱԳՆ պաշտոնյաների խորհրդակցությունների ընթացքում անդրադարձ է եղել ՀՀ-ԵՄ գործընկերության խորացմանը

ՌԴ ԿԸՀ-ն ավարտել է ձայների հաշվարկը․ ընտրողների 87,28% քվեները Վլադիմիր Պուտինինն է

Նռնակ, պայթուցիչ ու փամփուշտներ․ Կապանի բնակիչը փրկարարական ջոկատում հանձնել է ԼՂ-ից բերված զինամթերքը

Վրաստանի ԱԺ կրթության հանձնաժողովի նախագահը գալիս է Հայաստան․ մանրամասներ

Մկրտչյանը ԱՄՆ ՄԶԳ փոխկառավարչի հետ քննարկել է ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածներին աջակցության հարցում համագործակցությունը

Ինչ իրավիճակ է ՀՀ ճանապարհներին ժամը 20։00-ի դրությամբ

Վրաստանը պետք է ավելին անի Ռուսաստանին զսպելու համար․ ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար

Երկու երիտասարդ վիճել են տաքսու վարորդի հետ, ապա դանակահարել ուղևորին

Պուտինը հանդիպել է ՌԴ նախագահի թեկնածուների հետ, առաջարկել շարունակել ակտիվ համատեղ աշխատանքը

Հայաստանը հստակ դիրքորոշում ունի հասնել խաղաղության․ նախագահը հանդիպել է ֆրանսիացի մտավորականների հետ

Բորիս Բախշինյանը նշանակվել է Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր

Իսակովի պողոտայում՝ ռուսական եկեղեցու դիմաց, «ԿամԱԶ»-ը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին

ՀՀ ԱԳՆ պատվիրակությունը Բրյուսելում մասնակցել է Եվրոպական միության Արևելյան գործընկերության Ավագ պաշտոնյաների հանդիպմանը

Բայրամովը Լուիս Բոնոյի հետ հանդիպմանը վերահաստատել է Ադրբեջանի հանձնառությունը խաղաղության գործընթացին

Արտուր Հարությունյանը նշանակվել է Շիրակի մարզի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր

Հակոբ Բալայանն ու Երևան քաղաքի ավագանու անդամ Միքայել Խաչատրյանը շրջայց են իրականացրել Էրեբունի վարչական շրջանում

Գորիսում 3 անձի նկատմամբ մահափորձի վարույթով հետախուզվող տղամարդը հայտնաբերվել է. մանրամասներ

ԱԺ-ում տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության նիստը․ քննարկվել են տեղահանվածներին տրամադրվող ծրագրերը

Հռոմի Պապը չի շնորհավորել Պուտինին նորից վերընտրվելու համար․ Սուրբ Աթոռից հերքում են տեղեկությունները

Շիրակի մարզպետարանի կալանավորված պաշտոնյաների լիազորությունները կասեցվել են

Ինչ իրավիճակ է Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհին

Դուք շարունակում եք շարժվել Բուխարեստի գագաթնաժողովի որոշմամբ, Վրաստանը կդառնա ՆԱՏՕ-ի անդամ․ Ստոլտենբերգ

Քանաքեռավանի գազալցակայանում «Պեժո»-ի լիցքավորման պահին տեղի ունեցած պայթյունի հատկանիշներով նախաձեռնվել է քրվարույթ

Նիկոլ Փաշինյանը մանրամասնել է, թե ինչ խոսակցություն է ունեցել տավուշցիների հետ

Հասանովը Ստոլտենբերգին զեկուցել է հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող իրավիճակի մասին

Չեխիայի Հանրապետության խորհրդարանի Պատգամավորների պալատի նախագահը եվրոպական դրոշ է փոխանցել Սիմոնյանին

Աբովյանում ուղևորափոխադրման հարցի շուրջ տեղի ունեցած խուլիգանության գործով երեք անձի մեղադրանք է ներկայացվել

Երևանյան 28 փողոցներում վերգետնյա մալուխները կանցկացվեն ստորգետնյա կապուղիներով

Անդրանիկ Քոչարյանը ՆԱՏՕ ԽՎ նստաշրջանից առաջ հանդիպում է ունեցել ՀՀ ԱԳ փոխնախարարի հետ

Բաքվում Պուտինի օգտին քվեարկել է ռուսաստանցիների 77%-ը, ռեկորդային քվեարկությունը գրանցվել է Չեչնիայում՝ 98,99 տոկոս

Կալանավորվել է Շիրակի մարզպետարանի Քաղաքաշինության վարչության պետը և ևս մեկ հոգի

36-ամյա երիտասարդը հարվածներ է հասցրել ընկերուհուն, 26-ամյա աղջիկն էլ դանակահարել է նրան

Աշխարհի Գավաթում Հայաստանը կներկայացնի 5 ծանրորդ