Հին եւ նոր մոդելների բախումը

13/09/2020 schedule15:50

Մարզերից մեկի բնակիչների հետ հանդիպման ժամանակ ԲՀԿ ղեկավար Գագիկ Ծառուկյանը հայտարարել է, թե արտակարգ դրության պայմաններում իշխանությունները կարող էին ամեն ընտանիքի գոնե մի հազար դոլար բաժանել, եւ ընդհանրապես՝ «իշխանությունը Ծառուկյանից չպետք է վախենա, պետք է վախենա իր պահած ժողովրդից»։ Ցանկացած իշխանություն, իհարկե, պետք է վախենա ժողովրդից, որովհետեւ վատ կառավարման դեպքում հաջորդ ընտրություններում պարզապես վստահության քվե չի ստանա եւ դուրս կշպրտվի, բայց տվյալ դեպքում շատ ավելի առանցքային է «իր պահած ժողովուրդ» արտահայտությունը, որովհետեւ հենց դա է լավագույնս ընդգծում պետություն-հասարակություն հարաբերությունների հին եւ նոր մոդելների տարբերությունը։

Ըստ «հին մոդելի»՝ իշխանությունները պիտի լավ պահեն ժողովրդին կամ «լավ նայեն»։ Բայց ինչպե՞ս էր աշխատում այդ մոդելը Ռոբերտ Քոչարյանի կամ Սերժ Սարգսյանի ժամանակներում։ Մեխանիզմը շատ պարզ էր՝ պետությունն ընկալվում էր որպես մասնավոր հիմնարկ, որի սեփականատերը նախագահն էր, եւ որը պարտավոր էր գոնե նվազագույն աշխատավարձով ապահովել «իր աշխատողներին»։ Այդ հիմնարկն ուներ առանձին ստորաբաժանումներ կամ ֆիլիալներ՝ մարզերի տեսքով, որոնց տնօրեններն իրենց  հերթին լավ կամ վատ էին «նայում» իրենց «ժողովրդին»։ Չափանիշն էլ մոտավորապես հետեւյալն էր՝ օրինակ, Հովիկ Աբրահամյանն իր ահռելի պլանտացիաներում աշխատող հազարավոր մարդկանց վճարում էր այնքան, որ միայն ցամաք հա՞ց ունենան, թե՞ այնքան լավ էր նայում, որ կարող էին նաեւ հագուստ-բան գնել։ Իրականում «լավ նայելն», իհարկե, առանձնապես կապ չուներ, որովհետեւ այնպես չէ, որ, ասենք, «բարի» Ծառուկյանի Կոտայքի մարզում մարդիկ ավելի լավ էին ապրում, քան «չար» Լիսկայի Սյունիքում կամ «չար» Մանվելի Արմավիրում։ Ոչ, մոտավորապես նույն վիճակում էին։ Իմիջային տարբերություններ, իհարկե, կային՝ մարզերից մեկի տերը կարող էր ժամանակ առ ժամանակ առավել աչքի ընկած ճորտերին մի քանի «Նիվա» նվիրել, մյուսները՝ ոչ, բայց ընդհանուր պատկերը դրանից չէր փոխվում։

Իսկ ահա ըստ «նոր մոդելի»՝ իշխանությունները պարտավոր են ոչ թե «լավ նայել» ժողովրդին, այլ բոլոր անհրաժեշտ պայմանները ստեղծել, որպեսզի քաղաքացիները բարեկեցիկ ապրելու հավասար հնարավորություններ ունենան։ Սա նշանակում է արդար մրցակցային դաշտ, ստարտային հնարավորությունների տրամադրում, նվազագույն միջամտություն մասնավոր բիզնեսի գործերին, բայց անհրաժեշտության դեպքում՝ վիճելի հարցերի արդարացի հանգուցալուծում, բնականաբար՝ այնպիսի կրթական համակարգ, որը բարձրակարգ մասնագետներ կպատրաստի բոլոր ոլորտների համար, եւ այլն։ Իսկ «լավ պահել» իշխանությունները պարտավոր են բոլոր նրանց, ովքեր ի վիճակի չեն սեփական գործունեությամբ ապահովել իրենց բարեկեցությունը։ Թոշակառուներին, գործազուրկներին, հաշմանդամներին, սոցիալապես խոցելի տարբեր խմբերի, եւ այլն։ Հասկանալի է՝ այդ «լավ նայելը» պիտի իրականացվի բոլորիս վճարած հարկերով, ու ինչքան զարգանա տնտեսությունը եւ ինչքան պարտաճանաչ վճարվեն հարկերը, այնքան ավելի արդյունավետ կլուծվի այդ խնդիրը։

Ուշադրություն դարձրեք՝ նույնիսկ համավարակի պայմաններում այդ խնդիրն ավելի լավ է լուծվում, քան մի քանի տարի առաջ, որովհետեւ թոշակներն ու նպաստներն ավելացել են։ Մինչդեռ 2009-ի համաշխարհային ճգնաժամի ժամանակ, երբ աշխարհում, այնուամենայնիվ, փակ սահմաններ չկային,  Հայաստանը հաջողացրեց եռապատկել պետական պարտքը ու միաժամանակ 14,5 տոկոսանոց տնտեսական անկում արձանագրել, որն, ի դեպ, աշխարհում երկրորդ ամենավատ ցուցանիշն էր (Ուկրաինայից հետո)։ Այսինքն՝ «նոր մոդելն» ակնհայտորեն ավելի արդյունավետ է։ Բայց ընդդիմությունը, միեւնույն է, ոչ միայն ձգտում է վերադառնալ «հին մոդելին», այլեւ փորձում է մարդկանց համոզել, որ ցանկացած իշխանության խնդիրը ժողովրդին «լավ նայելն» է։ Շատ չէ, գոնե ամեն ընտանիքի մի հազար դոլար նվիրելով։ Կամ, եթե չկա, գոնե «տուկի թել»։

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
13760 դիտում

Սեյրան Օհանյանի բանկա-բութուլկեքը փոխարինված են ամրոցներով. ինչ կրակոցներ են սահմանին. Քոչարյանը մանրամասնել է

Առաջիկա ժամերին կանխատեսվում է ուժեղ G3 գեոմագնիսական փոթորիկ

Ամփոփվել է «Աջակցություն Հայաստանում իրավապահ մարմինների և անվտանգության ոլորտի բարեփոխումներին» ծրագիրը

Կիսակառույց շինությունում կնոջ դի է հայտնաբերվել

Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության վարչության նիստ. այն վարել է Նիկոլ Փաշինյանը. տեսանյութ

Մետրոպոլիտենի գործարկումից ավելի քան 40 տարի անց առաջին անգամ փոխարինվում են շարժասանդուղքները. տեսանյութ

Վարդան Սարգսյանը հայր է դարձել. հաղորդավարը լուսանկար է հրապարակել նորածին որդու հետ

Մամուլ կա. է՛լ հայհոյանք, է՛լ զրպարտություն, է՛լ ափաշկարա սուտ. Աննա Հակոբյանը Թումանյանից մեջբերում է արել

Հենրիխ Մխիթարյանը խոսել է կարիերայի հնարավոր ավարտի մասին

Ինչ հարցեր են Բաքվում քննարկել Վրաստանի նախագահն ու Ադրբեջանի վարչապետը

Արմեն Գրիգորյանն ու Վիվիան Լունելան քննարկել են ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունների ընթացքը և զարգացման հեռանկարները

Երևան-Սևան ճանապարհին մեքենաներ են բախվել. «Chevrolet Volt»-ը կողաշրջվել է

Ռաֆայել Գրիգորյանի հոգեհանգիստը տեղի կունենա Գյումրիում, վերջին հրաժեշտը՝ Երևանում. հայտնի են օրերն ու վայրերը

Բաքվում շարունակվել է Ռուբեն Վարդանյանի շինծու դատավարությունը

Ձևավորված վստահելի գործընկերային հարաբերությունները լավ հիմք են նոր ծրագրերի համար. Սոկուլսկին՝ Փամբուխչյանին

Սլովենիան աջակցում է Հարավային Կովկասում խաղաղության հաստատման ջանքերին. Փաշինյանն ընդունել է Տանյա Ֆայոնին

Անդրադարձ է կատարվել Հայաստան-Իրան առևտրատնտեսական հարաբերություններն առավել խորացնելու հնարավորություններին

Պատմության թանգարանում Լուվրի հետ համատեղ ցուցադրություն կբացվի. ներկայացվել է ԿԳՄՍՆ 2024-ի կատարողականը

Ահազանգեր են ստացվել արգելափակված ավտոմեքենաների վերաբերյալ. ուժեղացված ծառայությունը շարունակվում է

Ալեն Սիմոնյանը Սլովենիայի փոխվարչապետի ուշադրությունն է հրավիրել Ադրբեջանում պահվող հայերի խնդրին

ՀՀ-ն կաջակցի Եգիպտոսի կողմից առաջադրված Խալեդ ալ Անանիի թեկնածությանը՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գլխավոր քարտուղարի պաշտոնում

Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Ֆրանսիայի ԱԳ նախարարի հետ. ի՞նչ է քննարկվել

Դպրոցի զինանոցում ոչ ուսումնական զենք-զինամթերք է հայտնաբերվել. տեսանյութ

Պախկվելով, ուրիշներին դեմ տալով` ստանում են ոչ թե ծանրակշիռ դերակատարում այլ ապագաղափարական Վարդանիկ. Ղազարյան

Սերժ Սարգսյանը փորձում է Քոչարյանի հետ բանավեճում միավորներ հավաքել․ թող իրեն հայելու մեջ նայի․ Ալեն Սիմոնյան

Չինարիում 55 և 49-ամյա ամուսինները տանը հանկարծամահ են եղել

Մայիսի 9-ի հաղթանակը մեր հաղթանակն էլ է․ Ալեն Սիմոնյանը՝ վարչապետի մոսկովյան այցի մասին. տեսանյութ

Ուրախ եմ, որ Ակադեմիական քաղաքի նախապատրաստական աշխատանքները բերել են հանրային խոսույթի փոփոխության. նախարար

«Մի դրամի ուժը» «ԴիջիԿոդ 2025-ի» գլխավոր գործընկեր

2026-ի ընտրությունը ցույց կտա, թե ժողովուրդն ինչ է մտածում ՔՊ-ի մասին, ինչպես 2021-ին ցույց տվեց. տեսանյութ

Սերժ Սարգսյանի անունը պետք է գտնվի ոչ թե քաղաքական օրակարգում, այլ քրեական գործի նյութերում. Արման Բաբաջանյան

Դոլարն ու եվրոն էժանացել են. ի՞նչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 15-ին

Մոսկվան մայիսի 9-ին ակնկալում է ավելի քան 20 պետության և կառավարության ղեկավարի այց. Պեսկով

ԱԽ քարտուղարն ու Պաշտպանության հարցերով եվրոպական հանձնակատարը քննարկել են երկկողմ համագործակցությունը

«ՔոնթուրԳլոբալ Հիդրո Կասկադ»-ը հայտարարում է Տաթև ՀԷԿ-ի համար 2 նոր ուժային տրանսֆորմատորի ձեռքբերման մրցույթ

Ձյան և անձրևի առատ տեղումները կշարունակվեն մի քանի օր, այնուհետև ջերմաստիճանը կբարձրանա 10 աստիճանով

Վարդան Ղուկասյանի մասին իմ կարծիքը չի փոխվել. կարծում եմ՝ իր ճիշտ տեղը բանտն էր. Ալեն Սիմոնյան

ՊԵԿ-ի և Իրանի մաքսային ներկայացուցիչները քննարկել են Ագարակի անցակետի սահմանահատմանն առնչվող հարցեր

Դատախազությունը պահանջում է Ավշարի նախկին ղեկավարից բռնագանձել 17 անշարժ գույք, ավելի քան 587 մլն դրամ

Ապարանի տարածաշրջանում մառախուղ է