Դաշնակ զարկելու արվեստը. Բաբաջանյանի մրցույթն անարդա՞ր

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի մայիսի 30-ի համարում

Հայտնի կոմպոզիտոր Առնո Բաբաջանյանի անվան պատանի դաշնակահարների հանրապետական յոթերորդ մրցույթը բավական մեծ դժգոհություններ է առաջացրել երաժշտական շրջանակներում: Դժգոհությունները վերաբերում են մասնավորապես մրցույթի արդյունքներին, որոնք, մեղմ ասած, այնքան էլ արդար չեն որոշվել:  Այս տարի Առնո Բաբաջանյանի անվան պատանի դաշնակահարների հանրապետական մրցույթին մասնակցում էին մասնագիտացված երաժշտական, արվեստի եւ այլ դպրոցների դաշնամուրային բաժինների թվով 78 աշակերտներ: Առաջին տարիքային խմբում` մինչեւ 12 տարեկան, ընդգրկված են եղել 39 աշակերտներ, երկրորդ խմբում` մինչեւ 15 տարեկան` 38 աշակերտներ: Բայց մրցույթի ժյուրիի անդամները, որոնք, ի դեպ, ինչպես մեզ հայտնի դարձավ վստահելի աղբյուրներից, մինչ մրցույթը 50 դոլարով պարապել են մասնակիցների հետ, երկրորդ փուլ են անցկացրել բավական մեծ թվով երեխաների:

Այնուհետեւ սահմանված երեք մրցանակային տեղերը ե՛ւ կրտսեր խմբում, ե՛ւ ավագ խմբում` գրեթե առանց բացառության, կիսել են: Այսինքն, եթե ավագ խմբում պետք է լիներ 3 հաղթող, ստացվել է 8 հաղթող: Տարիքային այս խմբում ժյուրին առաջին մրցանակը կիսել է երկու մասնակիցների միջեւ: Երկրորդ մրցանակը կիսվել է երեք մասնակիցների միջեւ, երրորդ մրցանակը՝ եւս երեք մասնակիցների միջեւ: Բայց ամենաէականը սա չէ: Ժյուրին, ըստ մրցույթի կանոնադրության, իրավասու է կիսել մրցանակային տեղերը, եթե իսկապես երկու մրցակից արժանի են միեւնույն մրցանակին, եւ ընտրելը դժվար է: Թեեւ այս քանակությամբ կիսված տեղերը չլսված բան են: Պարզվում է, սակայն, որ այդ ամենն ունի իր լրիվ «օբյեկտիվ» պատճառները:

Բանն այն է, որ մրցույթի 9 հոգուց բաղկացած ժյուրին որոշում կայացնելիս տարօրինակ զուգադիպությամբ հիմնականում կողմնորոշվել է հօգուտ մրցույթի այն մասնակիցների, որոնք հենց ժյուրիի անդամների աշակերտներն են: Այս ամենը պարզելու համար վերցնում ենք մրցույթի հաղթողների ցուցակը, որտեղ մրցանակակիրների անունների կողքին նշված են նաեւ նրանց դասատուների անունները, եւ վերցնում ենք ժյուրիի անդամների 9 հոգուց բաղկացած ցուցակը: Եւ այսպես, մրցույթի առաջին մրցանակակիրը ավագ խմբում ճանաչվել է Հռիփսիմե Աղաքարյանը, որը սովորում է Չայկովսկու անվան միջնակարգ մասնագիտական երաժշտական դպրոցում, եւ որի դասախոսն է պրոֆեսոր Ռոզա Թանդիլյանը: Իսկ Ռոզա Թանդիլյանն Առնո Բաբաջանյանի անվան մրցույթի ժյուրիի անփոփոխ նախագահն է:

Ի դեպ, Ռոզա Թանդիլյանի մյուս աշակերտուհուն էլ` Մենուհի Հովսեփյանին, նույն տարիքային խմբում շնորհվել է երրորդ մրցանակը: Այսպիսով, միայն երեք մրցանակ շնորհվել է ժյուրիի նախագահի աշակերտուհիներին: Բաբաջանյանի անվան մրցույթի ժյուրիի մեկ այլ անդամի` Սերգեյ Քեչեկի մի աշակերտուհուն` Լիանա Խաչատրյանին, որը սովորում է Ջրբաշյանի անվան երաժշտական դպրոցում, շնորհվել է երրորդ մրցանակը ավագ խմբում: Քեչեկի մյուս աշակերտուհուն էլ` Դիանա Խաչատրյանին, շնորհվել է կրկին երրորդ տեղը, սակայն արդեն կրտսեր խմբում: Բայց ժյուրիի շահագրգռվածությունն ունի մեկ այլ պատճառ եւս: Բանն այն է, որ բացի մշակույթի նախարարության տրամադրած մրցույթի 300 հազար դրամ մրցանակային ֆոնդից, Առնո Բաբաջանյանի անվան մրցույթն ունեցել է այլ հովանավորներ եւս` Երիտասարդական հիմնադրամ, «Անտարես» հրատարակչություն, Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիա, Արաբկիրի թաղապետարան, Բաբաջանյան հիմնադրամ, Հենրիկ Իգիթյան եւ այլն:

Բոլոր այս հովանավորներն էլ իրենց հերթին են շնորհել դրամական մրցանակներ: Բայց ամենակարեւոր մրցանակը թերեւս այն է, որ Կոմպոզիտորների միությունը մրցույթի հաղթող բոլոր երեխաներին շնորհել է անվճար ուղեգրեր` Դիլիջանի հանգստյան տուն: Բացի սրանից, հաղթողները ստացել են նաեւ 25 հազարական դրամ պարգեւ: Ինչ վերաբերում է հիմնական մրցանակներին, որ տրամադրել էր մշակույթի նախարարությունը, յուրաքանչյուր խմբում առաջին տեղի համար սահմանված էր 60 հազար դրամ մրցանակ, այսինքն, 2 խմբում միասին` 120 հազար, երկրորդ խմբում` 50 հազարական եւ երրորդ խմբում` 40 հազարական դրամ: Եթե ուշադիր նայում ենք մրցանակակիրների ցուցակը, որեւէ տեղ հնարավոր չէ հանդիպել մարզերից եկած երեխաների անունների, բացառությամբ Անահիտ Առուշանյանի, որը սովորում է Ստեփանակերտի Սայաթ-Նովայի անվան երաժշտական ուսումնարանին կից արվեստի վարժարանում:

Բացի այն, որ մարզերից մասնակից երեխաների թիվը փոքր է եղել, նաեւ նրանք չեն կարողացել հանդես գալ իրենց կարողությունների չափով: Նաեւ, ըստ մեր տեղեկությունների, մարզերի երեխաները հիմնականում անպատրաստ են ներկայանում մրցույթին, քանի որ, նախ, նրանց մրցույթի ինֆորմացիան է ուշ տեղ հասնում, եւ բացի այդ, նրանք գիտեն, որ միեւնույն է, վերջին պահին մրցանակներն «ախպերաբաժին» են անելու, եւ հարկ չեն համարում ավելորդ փող ծախսելու: Երաժշտական շրջանակների ներկայացուցիչները նաեւ այն կարծիքին են, որ չի կարելի սույն մրցույթի ժամանակ միեւնույն նժարի վրա դնել Սպենդիարովի կամ Չայկովսկու անվան մասնագիտացված դպրոցների աշակերտներին եւ սովորական 7-ամյա դպրոցների աշակերտներին: Ի դեպ, մրցանակների առյուծի բաժինը  տարել են հենց այս 2 դպրոցների երեխաները:

Լուսինե Բարսեղյան