Հայ-ադրբեջանական սահմանին հետագա սադրանքները բացառված չեն. Անդրեյ Արեշեւ

Վերջին մի քանի օրերին հայ-ադրբեջանական սահմանին պահպանվում է հարաբերական անդորր: Հուլիսի 12-ին սահմանի հյուսիսարեւելյան հատվածում սադրանք հրահրած, սակայն ՀՀ զինված ուժերի   գործողությունների հետեւանքով մեծ կորուստներ կրելով՝ հետ շպրտված հակառակորդը կձեռնարկի՞ արդյոք նոր սադրանք, թե՞ լարվածության պիկն անցյալում է. այս հարցի շուրջ տեսակետները տարբեր են:

Քաղաքագետ, «kavkazoved.info» կայքի գլխավոր խմբագիր Անդրեյ Արեշեւը «Հայկական ժամանակ»-ի հարցերին ի պատասխան կարծիք հայտնեց, որ հետագա սադրանքները բացառված չեն, ուստի թե Արցախում, թե Երեւանում պետք է պատրաստ լինեն դրանց դիմակայմանը: Թե ինչու է քաղաքագետն այդպես կարծում՝ նա բացահայտեց մեր զրույցում:

- Պարոն Արեշեւ, Ադրբեջանը հիասթափություն է արտահայտում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի միջնորդությամբ Ղարաբաղի հարցով բանակցություններից, ըստ Իլհամ Ալիեւի՝ եկել է վճռական քայլերի ժամանակը: Ի՞նչ եք կարծում, «այդ ժամանակը» հենց այս պա՞հն է, եւ ինչո՞ւ Ադրբեջանը լարվածություն ստեղծեց Ղարաբաղից հարյուրավոր կիլոմետրեր հեռու՝ Հայաստանի սահմանին:

- Ադրբեջանի պաշտոնական դեմքերի համար «այդ ժամանակը» անընդհատ գալիս է: Նախագահ Ալիեւի վերջին ելույթից հետո, որը նա հնչեցրեց զորամասերից մեկում, կասկածի տեղիք չկար, որ հերթական սրացումը սահմանին անխուսափելի է: Միակ հարցը, որ բաց էր, այն էր, թե կոնկրետ ե՞րբ ու ո՞րտեղ տեղի կունենա սրացումը: Ինչո՞ւ այս անգամ ընտրվեց հայ-ադրբեջանական հյուսիսային սահմանը: Մինչ պատասխանելը հիշեցնեմ, որ Արցախից բացի կա նաեւ Նախիջեւանի հատվածը, որտեղ սրացումներ եղել են եւ այդ հատվածում, նույնպես, անակնկալները բացառված չեն: Կարծում եմ, տեղանքի ընտրությունը պայմանավորված է նրանով, որ Բաքուն՝ օգտվելով աշխարհագրական բարդ ռելիեֆից,  ձգտում է անտանելի պայմաններ ստեղծել եւ դրանով ճնշում գործադրել Տավուշի մարզի սահմանամերձ բնակչության վրա, այդ թվում՝ տեղեկատվական սաբոտաժների միջոցով: Կարծում եմ, բոլորն են նկատել, թե ինչ արագությամբ են ինտերնետից, համենայնդեպս ռուսալեզու մեդիահարթակներից անհետանում ադրբեջանական կողմին ոչ ձեռնտու ինֆորմացիաները, օրինակ Տավուշի մերձսահմանային բարձունքներից մեկը գրավելուն ուղղված էլիտար «Յաշմա» հատուկ ջոկատայինների օպերացիայի  տապալման մասին լուրերը: Այս հարթության մեջ կարելի է դիտարկել նաեւ Երեւանին վերագրվող դիվանագիտական շանտաժը, իբրեւ թե վերջինս սպառնում է գրավել Թովուզի տարածքով անցնող էլեկտրակայաններն ու երկաթգիծը: Այդ ամենի նպատակը մեկն է՝ հերթական անգամ Հայաստանին ներկայացնել  որպես «Ադրբեջանի հողերի վրա հարձակվող ագրեսորի»:

- Ի՞նչ եք կարծում, եթե ուշադրություն դարձնենք Բաքվում տեղի ունեցող ներքաղաքական խմորումներին եւ հասարակական խռովություններին, կարո՞ղ ենք ենթադրել, որ Ղարաբաղյան կոնֆլիկտը այս պահին միայն պատճառ է՝ Ադրբեջանի հասարակության ուշադրությունը սոցիալական խնդիրներից շեղելու համար:

-Կարծում եմ, կարելի է համաձայնվել նման մոտեցման հետ՝ հաշվի առնելով հատկապես Ադրբեջանի արտգործնախարարի սկանդալային հրաժարականը: Մամեդյարովը այդ պաշտոնում աշխատում էր 16 տարուց ավելի: Չի բացառվում նաեւ, որ Ադրբեջանի ներիշխանական որոշ խմբավորումների մեջ տեղի է ունենում մրցակցության սրացում՝ նավթի եւ գազի տրանզիտից գոյացող եւ հիմա կրճատվող եկամուտների պատճառով: Ադրբեջանի տնտեսական խնդիրները վերջին տարիներին տեղի ունեցող էներգառեսուրսների գնի անկման ֆոնին ակնհայտ են: Այդ խնդիրները բերել են մանաթի անկմանը, բանկային համակարգի տուրբոլենտությանը եւ այլն: Եվ բնականաբար, նման իրավիճակում, շատ հարմար է հասարակության ուշադրությունը շեղել արտաքին թշնամու՝ Հայաստանի ուղղությամբ: Ադրբեջանի հասարակության մեծ մասը լրջորեն հավատում ու ընկալում է երկար տարիներ տարվող այն քարոզչությունը, թե հայերը թույլ են եւ ի վիճակի չեն դիմակայելու լավ զինված ադրբեջանական բանակին եւ ինչպես ցույց տվեց Բաքվում տեղի ունեցած վերջին հանրահավաքը, հասարակությանը սիստեմատիկ կերպով զոմբիացնելու քաղաքականությունը ոչ մի լավ բանի հանգեցնել չի կարող:

- Միջազգային կառույցների, տարբեր երկրների, այդ թվում՝  ՌԴ կողմից կոչեր են հնչում դադարեցնել ռազմական գործողությունները եւ վերադառնալ բանակցային սեղանի շուրջ: Ի՞նչ եք կարծում, Ադրբեջանը կլսի՞ դրանք: 

-Կարծում եմ, ստիպված կլինի ականջալուր լինել, եթե համոզվի, որ ուժային տարբերակը կամ Երեւանի վրա այս կամ այն կերպ ճնշում գործադրելը հեռանկար չունեցող մոտեցում է: Սակայն մենք այս պահին տեսնում ենք, որ Իլհամ Ալիեւը խոսում է ռազմական բյուջեի զարգացման մասին, միեւնույն ժամանակ, երկրի ռազմական ղեկավարությունը օգնություն է խնդրում «եղբայրական» Անկարայից: Թուրքական կառավարությունը լցված է վճռականությամբ՝ աջակցելու Բաքվին ոչ միայն դիվանագիտական հարթության վրա, այլ նաեւ՝ ռազմական առումով: Այնպես որ, հետագա պրովոկացիաները, ցավոք սրտի, բացառված չեն, բայց կարծում եմ թե՛ Արցախում, թե՛ Երեւանում պատրաստ են դրանց դիմակայմանը, այդ թվում նաեւ ՀԱՊԿ-ի շրջանակներում եւ Ռուսաստանի հետ ռազմատեխնիկական համագործակցության միջոցով, որն ուղղված է երկրի պաշտպանական պոտենցիալի հզորացմանը:

ՆԱԻՐԱ ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆ

Մոսկվա