Արցախահայերի խնդրի առաջնահերթություններից մեկը անվտանգ վերադարձի մեխանիզմների բացակայությունն է. Գրիգորյան

02/07/2024 schedule17:44

Լեռնային Ղարաբաղի փախստականների իրավապաշտպան միության նախագահ Անդրանիկ Գրիգորյանի հարցազրույցը «Հայկական ժամանակ»-ին Փախստականների համաշխարհային օրվա կապակցությամբ։ 

- Պարոն Գրիգորյան, հունիսի 20-ին միջազգային ողջ հանրույթը նշել է Փախստականների համաշխարհային օրը, որն այս տարի նոր բովանդակություն է ձեռք բերել հայերիս համար։ Ի՞նչ կերպով է այն վերաիմաստավորվել Ձեզ համար։

- Այս տարի Փախստականների համաշխարհային օրը, ցավոք, սերտ կապ ունի մեզ հետ և խորը նշանակություն յուրաքանչյուր արցախահայի համար։ Այն վերաիմաստավորվել է վերջին իրադարձությունների բովում, երբ Ադրբեջանի իրականացրած ագրեսիվ պատերազմի հետևանքով դեռևս 2020թ․-ին 90 հազար արցախահայեր վախի և ճնշման առկայությամբ ստիպված եղան լքել իրենց տները, իսկ ստեղծված հումանիտար ճգնաժամի պայմաններում 2023թ․ սեպտեմբերին բռնի ուժի կիրառմամբ Ադրբեջանը էթնիկ զտման ենթարկեց Լեռնային Ղարաբաղը՝ ավելի քան 150 հազար արցախցու զրկելով սեփական հողում ապրելու իրավունքից:

Փախստականների համաշխարհային օրը վերաիմաստավորել է մեր պատկերացումները մարդու իրավունքների պաշտպանության մասին։ Այս օրը խորհրդանշում է փախստականների հետ համերաշխությունը, սակայն այն ծառայում է նաև որպես վառ հիշեցում այն բոլոր մարտահրավերների, որոնք ծառանում են փախստականների առաջ։ Այն հիշեցումն է այն բանի, որ անհրաժեշտ է ձեռնարկել գործուն միջոցներ և աշխատել կայուն լուծումների ուղղությամբ՝ պաշտպանելով փախստականների ոտնահարված իրավունքներն ու ապահովելով փախստականների, այդ թվում՝ արցախահայերիս անվտանգ և երաշխավորված վերադարձը։ Այս օրը հիշեցում է նաև միջազգային համագործակցության և  աջակցության կարևորության մասին։ Այն պատասխանատվության քող է սփռում յուրաքանչյուրի վրա՝ ապահովելու փախստականների անվտանգ և հուսալի ապագայի կերտումը այն վայրերում, որտեղից տեղահանվել են կյանքի և արժանապատվության սպառնալիքի ներքո։ 

- Պարոն Գրիգորյան Դուք նշեցիք, որ օրվա խորհուրդը ներառում է նաև հիշեցում փախստականների առջև ծառացած մարտահրավերների մասին։ Ո՞րն է Լեռնային Ղարաբաղի փախստականների առջև ծառացած կարևորագույն խնդիրը:

- Ադրբեջանի ագրեսիվ և պատերազմատենչ քաղաքականության հետևանքով ոճրագործություններից խույս տալու համար իրենց պատմական հողերում բնակություն հաստատելուց զրկված արցախահայերիս առաջ ծառացան մի շարք մարտահրավերներ, որոնցից թերևս կարևորագույնը այսօր մեր անվտանգ վերադարձի խնդիրն է։ Այս խնդիրը ենթադրում է մի շարք առաջնահերթություններ, որոնց լուծման դեպքում միայն հնարավոր կլինի մեր արժանապատիվ վերադարձը։ 

- Որո՞նք են ձեր նշած խնդրի առաջնահերթությունները, և ինչպիսի՞ լուծումներ կարելի է առաջարկել դրանց հաղթահարման համար:

- Արցախահայերի վերադարձի խնդրի առաջնահերթություններից մեկը անվտանգ և արժանապատիվ վերադարձի մեխանիզմների բացակայությունն է։ Մենք բազմիցս ականատես ենք եղել, և վերջին իրադարձություններն էլ, հիրավի, ապացույցն են այն բանի, որ Ադրբեջանի ցեղասպան քաղաքականությունը, որը բնութագրվում է ադրբեջանցիների շրջանում հայատյացության սերմանմամբ, ավելի է բարդացնում խաղաղ գոյակցության և Արցախում տեղահանված հայերի իրենց տները վերադառնալու հեռանկարները: Այս քաղաքականությունը ոչ միայն խոչընդոտում է վստահության ամրապնդմանն ուղղված ջանքերին, այլ նաև անվտանգ և արժանապատիվ վերադարձի համար բարենպաստ պայմանների ստեղծմանը:

Հաշվի առնելով այս մարտահրավերները՝ միջազգային անվտանգության մեխանիզմների կոչը դառնում է վճռորոշ: Միջազգային պատկառելի կառույցների ներգրավվածությունը օրակարգային է արցախահայերի պաշտպանությունն ապահովելու և միջազգային մեխանիզմներով նրանց իրավունքները երաշխավորելու համար: Նման մեխանիզմները կարող են ներառել դիտորդական առաքելություններ կամ դիվանագիտական վերահսկողություն՝ վերադարձի գործընթացը վերահսկելու և պաշտպանելու համար:

Ի հավելումն անվտանգության միջոցառումների՝ ջանքերը պետք է կենտրոնանան ատելության ու անհանդուրժողականության դեմ պայքարի վրա:

Ի վերջո, արցախահայերի անվտանգ և արժանապատիվ վերադարձը պահանջում է բազմակողմանի մոտեցում, որը ներառում է անվտանգության միջազգային երաշխիքները և իրավական պաշտպանությունը և կայուն զարգացման նախաձեռնությունները: Այս խնդիրներին համակողմանի և ընդգրկուն կերպով անդրադառնալով և Ադրբեջանին գործուն կերպով միջազգային իրավունքների մի շարք նորմերի և սկզբունքների  խախտման համար  պատասխանատվության ենթարկելով հնարավոր կլինի կանխել ապագայում նույնօրինակ սցենարն ու իրացնել արցախահայերիս արժանապատիվ և անվտանգ վերադարձի անօտարելի և անհերքելի իրավունքը։ 

- Խոսելով Փախստականների համաշխարհային օրվա մասին, Պարոն Գրիգորյան, ի՞նչ ուղերձ կամ կոչ կցանկանայիք ուղղել։

- Փախստականների միջազգային օրվա կապակցությամբ կոչ եմ անում արցախահայությանը, չնայած այն բոլոր զրկանքներին, որ միասին կրել ենք ադրբեջանական հակահումանիստական քաղաքականության պատճառով, զինվել համբերությամբ և տոկունությամբ՝ հաջողությամբ պայքարելու մեր կենսական իրավունքների վերականգնման համար։ Կոչ եմ անում նաև միջազգային հանրությանը ու միջազգային ատյաններին հանել անտարբերության քողը, որը սազական չէ քաղաքակիրթ աշխարհին։ Մենք կոչ ենք անում միջազգային հեղինակավոր կառույցներին համապատասխան պատժամիջոցներ կիրառել Ադրբեջանի դեմ՝ կանխելու հետագա ծրագրերը ուղղված արցախահայերի ինքնության և իրավունքների դեմ:

Տպել
464 դիտում

Երևանում բախվել է 6 մեքենա, այդ թվում Չարենցավան-Երևան երթուղու «Գազել»-ը. վերջինի վարորդը և ուղևորները հիվանդանոցում են

Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախաձեռնող խմբի նիստ. ինչ է քննարկվել

5 երեխաների հետ անհետացած կինը մեկ ամիս առաջ է լքել գյուղը, ենթադրաբար՝ այլ տղամարդու հետ. մանրամասներ

Մշակութային և կրոնական ժառանգության պահպանումն անչափ կարևոր է. ԱՄՆ կոնգրեսական պատվիրակությունն այցելել է Նորավանք

Հայոց ցեղասպանության թանգարանը հուլիսի 5-ին փակ կլինի

Աբխազիայի ԱԳՆ-ն բողոքի հայտարարություն է հրապարակել. պատճառը Վրաստանում Արարատ Միրզոյանի հայտարարություններն են

Հողամասեր, մեքենա, մի քանի միլիոնի եկամուտ. ինչ է հայտարարագրել ընդդիմադիր ամենասկանդալային պատգամավոր Աննա Մկրտչյանը

Գենադի Տավարածյանն ազատվել է ՊՆ պաշտպանական ազգային հետազոտական համալսարանի պետի պաշտոնից

Ֆրանսիայի և Հայաստանի միջև համերաշխությունը մարդկային իրականություն է. Օլիվիե Դըկոտինյի

Ազգային ժողովն արտահերթ նիստ կգումարի. օրակարգը հայտնի է

Կանադայի դեսպանության բացումով արձանագրվեց համագործակցության ընդլայնում. ՀՀ նախագահը ընդունել է դեսպան Էնդրյու Թըրներին

Ուկրաինայում հրադադարն անհնար է, քանի դեռ խաղաղ բանակցություններ չեն սկսվել. ինչ է առաջարկել Պուտինը

Ինչու են ամռանը հաճախ անջատում խմելու ջուրը, վատանում է որակը. սպառողները դժգոհում են, «Վեոլիա Ջուր»-ը՝ նշում պատճառները

ԱՄՆ դեսպանն ու սենատոր Ռոջեր Ուիքերի գլխավորած կոնգրեսական պատվիրակությունն այցելել են Ջերմուկ (լուսանկարներ)

Աշխատանք ու մամայություն. Աննա Հակոբյանը տեսանյութ է հրապարակել

Պռոշյան գյուղում մեքենաներ են բախվել. տուժածները տեղափոխվել են հիվանդանոց

Կորցրել են մոտավորապես 150 հազար դոլար, նվիրել ինչ-որ ժուլիկների. մեդիափորձագետը զգուշացնում է ամեն տեղ գումար չներդնել

Տեղի է ունեցել ՔՊ Արտաշատի տարածքային կազմակերպության նախաձեռնող խմբի նիստ. ինչ է քննարկվել

ԱՄՆ կոնգրեսական պատվիրակությունն այցելել է Վայոց ձոր, ԵՄ առաքելության հետ դիտարկել իրավիճակը Ադրբեջանի հետ սահմանին

Ժամանակակից տեխնիկայով, հատուկ հանդերձանքով և պատրաստված. ջրային պարեկներն անցել են ուժեղացված ծառայության (տեսանյութ)

Երևանում վերջին 6 ամսում ավելի քան 100 ծառ է տապալվել. խնդիրը առաջնահերթ լուծում է պահանջում

Հայտնի են «Երևան»-ի մրցակիցները ֆուտզալի չեմպիոնների լիգայի որակավորման խմբային փուլում

Մատենադարանի վերականգնման բաժնի վարիչը պարգևատրվել է ԿԳՄՍՆ ոսկե մեդալով

Հուլիսի 7-ին «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցը փակ կլինի

Հսկա պիթոնը կուլ է տվել 30-ամյա կնոջը (լուսանկարներ)

Oգոստոսի 1-ից 4 մարզում քաղաքաշինական թույլտվությունների կտրամադրվեն էլեկտրոնային եղանակով. փորձարկվել է համակարգը

Հայաստանը 10 մլն եվրո կստանա ԵՄ Խաղաղության հիմնադրամից. Հունգարիան հանել է արգելանքը

ՀՀ-ԱՄՆ երկկողմ երկխոսության վերափոխումը Ռազմավարական գործընկերության հանձնաժողովի՝ նշանակալից հանգրվան է. Ալեն Սիմոնյան

Թուրք ֆուտբոլիստի ժեստի պատճառով Թուրքիայի դեսպանը կանչվել է Գերմանիայի ԱԳՆ

Ամիօ բանկի AMIO ERA կրթական ծրագիրը մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել ուսանողների շրջանում

Անձին ծեծել են, սափրել գլուխը, ստիպել մերկանալ, անել արժանապատվությունը նվաստացնող գործողություններ. կան կալանավորվածներ

42 սկսնակ կին գործարարները ստացել են 1 մլն դրամ դրամաշնորհի հավաստագրերը և կնքել պայմանագրերը (տեսանյութ)

Շարունակվում են ՀՀ վարչապետի հովանու ներքո անցկացվող բանակային մեկշաբաթյա խաղերը

Դոլարն ու եվրոն թանկացել են. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան հուլիսի 4-ին

Վստահ եմ՝ այսուհետ ևս կզարգացնենք մեր երկրների ավելի քան 30-ամյա բազմաշերտ հարաբերությունները. Խաչատուրյանը՝ Բայդենին

Ակնկալում ենք ՀՀ-ԱՄՆ ամուր ռազմավարական գործընկերություն՝ ի շահ կայուն Հարավային Կովկասի․ Միրզոյան

Դիլիջան-Վանաձոր ճանապարհին բախվել են մեքենաներ. կա 5 տուժած, այդ թվում՝ երեխաներ

Ողջունում ենք Հայաստանի հետ խաղաղության պայմանագրի գործընթացին աջակցելու ԱՄՆ ջանքերը. Ալիևը՝ Բայդենին

Նոր մանրամասներ Արաբկիր վարչական շրջանի ղեկավարի աշխատակազմում իրականացվող քննչական գործողությունների վերաբերյալ

Հայաստանի սահմանադրության օրվա միջոցառումներով պայմանավորված՝ Երևանում մի շարք փողոցներ կփակվեն